این اتفاق اگر بیش از آنچه که هست گسترش یابد جامعه مدنی و سیاسی درپیوند با نارضایتی‌های عینی از وضع موجود به ویژه مساله بسیار ملموس دغدغه‌های تامین معاش غیر اعانه‌ای و یارانه‌ای به سمت یک جامعه مدنی نوین و متفاوت حرکت می‌کند، این روند بازگشت ناپذیر یعنی فرارویی از مطلق‌گرایی دینمدارانه به هویت‌های متعادل و تعریف شده عمومی همچون شهروندی و مطالبه حقوق آن روندی نوین و متفاوت از گذشته خواهد بود. روندی رشد یابنده که در میان نسل جوان به خصوص دهه شصتی‌ها به بعد، به تدریج گرچه پراکنده ولی مداوم در حالت صیرورت به یک آئین اجتماعی است. این فرایند تحول‌گرا، بی‌آنکه بخواهد الزاما به مقابله و یا نفی مقدسات جامعه مدنی دینمداری پیشین برخیزد با مرزبندی جدی نسبت به افراط‌گرایان دینی می‌گوید؛ ما این هستیم و به زبان ساده اینگونه خوشیم و زندگی می‌کنیم و انرژی زندگی اجتماعی را اینگونه به درون خود منتقل و متبادل می‌کنیم.

امید به اینکه این نسل در بازگشتی تاریخی به جنبش‌های ایدئولوژیک یک پارچه بازگردد و مجددا خود را جستجو کند و متاثر از فضاهای تبلیغاتی جهت‌دار به هرشکل و شیوه همانند نسل گذشته و برای هر اقدامی منقاد قدرت سیاسی شود. بسیار دور از ذهن است یعنی احتمال و امکان آن در عرصه سیاسی ایران کنونی با ویژگی‌های جهان دیجیتالی رشد یابنده پیش‌رو غیرممکن به نظر می‌رسد.

به عبارتی نسل جدید برای حفظ کشور و خود و دست‌یابی به زندگی‌ای مملو از شادی، آرامش و رفاه بیشتر ادامه دهند شیوه‌ها و رفتارهای اجتماعی با تبعیت از گذشتگان نیست و نمی‌خواهد آن گونه که آنان بودند عمل کند. یعنی به گذشته و آنچه بر این سرزمین و زندگی و سرنوشت آنان سپری شد به ندرت افتخار می‌کند و بعضا از آن گریزانند. این حقیقت برای سیاستمداران کنونی تلخ است ولی باید چون همه سیاستمداران دنیا به آن توجه کنند تا این فرایند تحول‌ساز اجتناب ناپذیر با کمترین هزینه صورت گیرد، یعنی ساختار جامعه و سیاست که نه بلکه بستر و زمینه سیال جامعه مدنی و سیاسی دهه اخیر، از جنبش و خیزش یک جامعه ذره‌ای بی‌ریشه که هر فرد خودرا محو و مستحیل در یک تقدس بی‌انتهای لایتناهی فردی شده زمینی شده می‌دید، بسیار دور شده است و اینک در جستجوی جامعه‌ای متکثر با ویژگی اجماع برای یک هویت ملی همه جانبه‌نگر است لذا هر حکومتی باید به این ویژگی تحول‌ساز برای کسب و حفظ مؤلفه‌های قدرت توجه کند، یعنی آنچه در لایه‌های آشکار و پنهان و زیرین جامعه مدنی سیاسی و اقتصادی کنونی کم و بیش بروز و ظهور یافته است و بعضا قابل رویت و مشاهده است و بروزاتی از خود آشکار می‌سازد متفاوت از تجربه مشترک عموم مردم در انقلاب 57 است و تحولی که پیش روست مبتنی بر خرد «فرد جمعی شده» غیر منفعت‌طلبانه است بی‌آنکه از حزب یا گروهی سازمان یافته تبعیت کند. به همین دلیل وقوع و دامنه گستره آن غیرقابل ردیابی و پیش‌بینی است و یکباره با محور نفی وضع موجود بدون اصرار بر اثبات عرصه‌ای مشخص طی مسیر خواهد کرد بی‌آنکه الزاما به دامان جنبشی فراگیر با هویت توتالیتاریسم بغلطتد زیرا وجه مشترک و شاخصه اصلی آن مشارکت تک تک افراد جامعه از طبقات مختلف حتی طبقاتی که هم اکنون منتفع و ازرانت برخورداراند با ویژگی ناراضی بودن هر کدام به نوعی، می‌باشد این ترکیب نامتجانس با ویژگی عمومی گفته شده، که شاید همگی به طور عمده در جستجو جامعه‌ای با آزاد‌های مدنی و اقتصادی توام با رفاه، آرامش، با کمترین بی‌ثباتی سیاسی و معتقد به تعاملات جهانی و به دور از کشمکش‌های و تقابل جوئی خشن به حق یا نابحق است. عرصه‌ای کاملا متفاوت با آنچه هم اکنون هست. البته انحراف این پدیده جدید اگر بروز کند گرایش به نفی و ویرانی افراطی همه تجارب مفید جامعه مدنی سیاسی کنونی است.