اخبار کشاورزی:
مشارکت جوامع محلی نیازی ضروری برای توسعه جنگل‌کاری در گلستان
کاج پرس: 2/9/1400
همسو کردن جوامع پیرامونی مناطق رویشگاهی استان گلستان در صیانت و پاسداری از طرح نهالکاری سالانه در گستره هزار هکتاری از عرصه‌های ملی شرط اصلی توسعه گستره جنگل و مقابله با تهدیدات روزافزون همچون ریزگرد در این استان شمالی محسوب می‌شود.
به گزارش ایرنا، گلستان بیشترین و وسیع ترین رویشگاه سرخدار ایران و بهترین و غنی ترین رویشگاه‌های بلوط "بلندمازو" جهان را داراست، این رویشگاه‌ها و چندین رویشگاه منحصر بفرد دیگر در دل صدها هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی، گلستان را یک استان شاخص در حوزه جنگل تبدیل کرده است.
وسعت جنگل‌های این استان نسبت به مساحت کل استان رقم مطلوبی است اما این گستره سبز نسبت به نیم قرن پیش سیر نزولی داشته است، همین امر سبب شده تا متولیان مدیریت این گنجینه‌های سر به فلک کشیده تلاشی جدی برای احیای جنگل‌های مخروبه و یا ایجاد جنگل‌های جدید انجام دهند.
در این مسیر هزاران نفر روز فعالیت صورت گرفته و میلیاردها تومان اعتبار و صدها دستگاه خودرو و تجهیزات دولتی برای آن منظور شد تا شاید چتر سبز گلستان توسعه یابد، با وجود همه اهتمام صورت گرفته در برخی از موارد متاسفانه شاهد آن هستیم که بخشی از پروژه‌های جنگل کاری یا نهالکاری در گلستان به شکست انجامد.
در این رویکرد بیشترین ناکامی‌ها به حوزه کاشت نهال در محورهای مواصلاتی و حاشیه جاده‌های استان تعلق دارد اما در بخش کاشت نهال و بذر در اراضی ملی توفیقات خوبی به دست آمده است و سطح جنگل‌ها از حدود ۳۶۰ هزار هکتار به ۴۵۰ هزار هکتار رسیده است.
با این وجود، کارشناسان بر این امر اتفاق نظر دارند که بخشی از این نهالکاری‌ها به دلایل مختلفی به شکست انجامید و ثمره ۱۰۰ درصدی حاصل نشده است، هر چند بخشی از این ناکامی‌ها به رخدادهای طبیعی مانند خشکسالی، حریق ، آفت و بیماری و حتی متناسب نبودن نوع گونه انتخابی به محل کاشت مربوط است اما با این وجود همراه کردن مردم در پاسداشت و صیانت از عرصه‌های جنگل کاری شده نقش بسزایی در توفیقات این بخش دارد.
در همین پیوند روز گذشته پویش نهالکاری با شعار "هر ایرانی یک درخت" با هدف تقویت پوشش گیاهی در هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی گلستان آغاز شده است. اجرای این پویش تا پایان فصل نهالکاری ادامه خواهد داشت تا بیش از هزار هکتار از مناطق دچار حریق شده استان احیا شود.
وظیفه همگانی
روح اله رستمی از پژوهشگران علوم جنگل در استان گلستان به خبرنگار ایرنا اظهارداشت: تلاش برای موفقیت و ثمربخشی حداکثری طرح‌های احیایی در عرصه‌های طبیعی تنها وظیفه ماموران و مسئولان منابع طبیعی و آبخیزداری نیست بلکه همه مردم و دستگاه‌های اجرایی در این خصوص مسئولیت دارند.
رستمی گفت : توانمندسازی جوامع محلی نخستین گام برای احیای جنگل‌های ارزشمند شمال کشور است چون مراکز جمعیتی پیرامونی بخاطر نزدیکی به کانون‌های جنگلی ، دسترسی بسیار آسانتری برای حفاظت و احیانا تخریب این عرصه‌ها دارند.
وی افزود: برای جبران کمبود نیرو در بخش اجرایی و حفاظت به ویژه در طرح‌های جنگل کاری و نهال کاری نیازمند بهره گیری و مشارکت جوامع محلی ساکن مناطق پیرامونی رویشگاه‌های استان هستیم. این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: انتخاب نوع نهال برای اجرای پروژه جنگل کاری نقش مهمی در موفقیت یا عدم موفقیت این برنامه‌های احیایی داردِ.
وی ادامه داد: اگر در این جنگل‌ها درخت متناسب با اقلیم آن کاشته شود، نیازی به آبیاری و تیمار ندارد و هزینه‌هایی که باید در مناطق خشک و نیمه خشک برای جنگل کاری معطوف کنیم در آنجا وجود ندارد، به شرطی که گونه‌ها بومی باشند و در همان رویشگاه‌های جنگلی کاشته شوند.
رستمی تغییرکاربری اراضی، جاده کشی‌های غیر اصولی، تبدیل چوب به ذغال و برداشت‌های غیرقانونی برای تامین نیازهای چوبی کشور، فقر معیشتی جوامع محلی اطراف رویشگاه‌های جنگلی، فشار بیش از حد دام، هجوم آفات، آتش سوزی و تغییرات اقلیمی اصلی‌ترین دلایل کاهش وسعت رویشگاه‌های جنگلی شمال کشور است.
مدیرکل منابع طبیعی استان گلستان اضافه کرد: در عملیات‌های احیایی مناطقی که زیر کشت نهال یا بذر قرار گرفته اند، به عنوان یک لایه و سپر حفاظتی عمل کرده و سبب می‌شوند تا بخش‌هایی از جنگل‌های مخروبه داخل جنگل احیا شود به زبان ساده تر شاید ما ۱۰۰ هکتار نهال کاری کنیم و ۱۰ هکتار به سبب خشکالی و آفت به ثمر ننشیند اما در اثر همین نهالکاری ۲۰ هکتار جنگل مخروبه ما احیا می‌شود که این بازدهی سبب می‌شود تا جنگل زایی و افزایش پهنه‌های سبز حاصل شود.
لطفی افزود : در برخی از مناطق گلستان عرصه‌های وسیع و یکپارچه از اراضی ملی را به زیر کشت انواع درختان برده ایم که دستاورد حاصله بسیار مطلوب بود. به گفته وی در منطقه عرب گلو در شرق گلستان ۶۰۰ هکتار نهال کاری شده که پس از سال‌ها شاهد آن هستیم که بخش غالب این گسترده به یک جنگل انبوه و پر تراکم تبدیل شده است.
لزوم همگرایی نهادهای مربوط
رییس اداره آموزش، ترویج و مشارکت‌های مردمی اداره کل منابع طبیعی گلستان به خبرنگار ایرنا اظهارداشت : حدود ۷۰ درصد مساحت استان شامل جنگل و مرتع می‌شود که برای صیانت و حفاظت از آن نیازمند یک همگرایی جامع بین دستگاه‌های متولی و دخیل هستیم.
یاز مراد کوسه غراوی گفت: یکی از راهکارهایی که در زمان حاضر برای حفظ عرصه‌های جنگلی و مرتعی در دستور کار قرار دارد تشکیل کانون‌های همیاران طبیعت است تا شاهد حضور فعال تر همه اقشار در برنامه‌های مشارکتی و ترویجی باشیم.
وی ادامه داد: فارغ از اینکه برای موفقیت در اجرای طرح‌های حوزه منابع طبیعی نیازمند بسیج همگانی هستیم به طور غیر مستقیم هم می‌توانیم موفقیت پروژه‌های منابع طبیعی را افزایش دهیم. وی گفت: برخی فعالیت‌های همسو مانند طرح ترسیب کربن که در سال‌های گذشته در شرق گلستان اجرا شد موفقیت اجرای طرح‌های نهالکاری را به طور غیر مستقیم افزایش داده است.
به گفته وی هر چقدر مشاغل همسو با طبیعت رونق بگیرد اثر بخشی طرح‌ها افزایش می‌یابد.
کوسه غراوی با اشاره به برخی از پروژه‌های نهالکاری و جنگل کاری در استان گفت : شاید برخی پروژه‌ها به سبب خشکسالی و حریق به اثر بخشی حداکثری نرسد اما مهم این است که با حداکثر توان این پروژه‌ها را با حضور و همراهی مردم ادامه دهیم.
به گزارش کاج پرس به نقل از ایرنا، ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی هر چند فرصت مناسب معرفی این ذخیره‌گاه ارزشمند را فراهم کرد اما شناسایی تهدیداتی مانند آتش‌سوزی و ترسیم راهکارهایی اثر بخش مانند بهره گیری از توانمندی جوامع حاشیه نشین جنگل‌ها و ارتقای سطح توانمندی دستگاه‌های متولی در این عرصه و تلاش برای کاهش اثرات آن ، روزهای بهتری را برای این فسیل زنده ۴۰ میلیون ساله ترسیم خواهد کرد.:........ ... . کدD248
در شبکه‌های اجتماعی به ما بپیوندید:
تلگرام: https://t.me/kajpress00
اینستاگرام: https://www.instagram.com/kajpress00
