تحلیل کشاورزی
جدال بر سر دلار در وزارت جهادکشاورزی
پنج شنبه 31 فروردین 1402 13:04
کشاورزی آینده جهان- فرانک مسعودی
کسانی که اخبار کشاورزی را به دقت دنبال می کنند، 22 فروردین ماه بدون اعلام هیچ حکمی مبنی بر انتصاب، خبر برکناری ساداتی نژاد و آمدن سید محمد آقامیری به عنوان سرپرست وزارتخانه را از زبان سخنگوی دولت بهادری جهرمی، همراه با برکناری چند نفر دیگر از اعضای کابینه شنیدند.
بهادری جهرمی در توضیحی بی ارتباط، تداوم تورم ناشی از جنگ اوکراین بر بازار جهانی غذا و نیز اجرای سیاست های مردمی سازی یارانه ها را علت رفتن ساداتی نژاد و آمدن آقامیری خواند.
از فردای این اعلام، آقامیری کار خود را شروع و رسما در روز 26 فروردین ماه، اولین جلسه شورای معاونان وزارتخانه را تشکیل داد. سپس، روز 27 فروردین، رئیس جمهور طی حکمی سیدمحمد آقامیری را با حفظ سمت به عنوان سرپرست وزارت جهادکشاورزی منصوب و این حکم در رسانه ها انعکاس یافت. در واقع، حکم انتصاب آقامیری پس از برگزاری چند جلسه در این سمت و با تاخیر چند روزه از سوی رئیس جمهور دولت سیزدهم خبری شد!
گفتنی است که هیچ مراسم تودیع و معارفه ای هم در اخبار انعکاس نیافت. با این وجود، در حکم رئیس جمهور به سرپرست وزارتخانه آمده است: با توجه به استعفای جناب آقای دکتر سیدجواد ساداتی نژاد و استناد به اصل 135 و قس علیهذا، به عبارتی، قبل از خبر بهادری جهرمی، هیچ خبری از استعفای ساداتی نژاد وزیر پیشین در میان نبود.
البته طبق اخبار غیر موثق شنیداری، در یک مراسم افطاری در روز 21 فروردین ماه در رستوران بلوط توسط یکی از معاونان وزیر که همواره سودای وزارت در سر داشته و هنوز هم دارد، بدون حضور ساداتی نژاد و همراه با تعدادی از نمایندگان مجلس و اشخاصی دیگر، ذکر خیر وزیر به میان می آید؛ یعنی به فاصله یک روز از برگزاری این ضیافت افطار، حکم برکناری ساداتی نژاد اعلام می شود!
روند شتاب زده این برکناری شبیه برکناری دکتر متکی وزیر امور خارجه دولت دکتر احمدی نژاد بود که وقتی در خارج از کشور مشغول گفتگو با همتای سنگالی خود بود صورت گرفت.
به رغم گذشت 8 روز از این اتفاق، هنوز دولت در مورد این برکناری توضیحی منطقی و مقبول به افکار عمومی یا دبیران نشریات تخصصی که با درج مقالات تحلیلی متعدد نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند، داده نشد و ماجرا در هاله ابهام باقی مانده!
به واقع دولت سیزدهم، برخلاف آنچه ادعا می کند، با بی اعتنایی و عدم پاسخگویی به پرسش های مردم و به ویژه به 4 میلیون و 500 هزار بهره بردار بخش کشاورزی یا رسانه ها، این جابجایی را انجام داد.
موازی با این اقدام، اخباری از سوی رسانه های بی نام و نشان به صورت شنیداری و البته بدون سند و مدرک انعکاس یافت که ساداتی نژاد در اسفندماه گذشته یک شب در بازداشت بوده و یا حتی هم اکنون نیز در بازداشت است. ناشران این خبر در فضای مجازی برای مستند کردن آن، همچنین گفتند که ساداتی نژاد، دیگر به جای سفیر ایران در روسیه به مسکو نمی رود.
حال با حفظ حق پرسش برای خودمان به عنوان یک رسانه متعهد و با سابقه طولانی در بخش کشاورزی درباره این جابجایی و برکناری وزیر پیشین که آیا فساد و تخلفی غیرقابل اغماض در کار بوده که خواسته اند تا گند کار درنیامده ایشان استعفا بدهند، استنباط می شود دولت سیزدهم با این شیوۀ برکناری و انتصاب می خواهد بگوید هرچه بوده، به کشاورزان و مردم مربوط نمی شود و ما توضیحی برای هر تصمیمی که می گیریم نمی دهیم!
اما لازم است برخی چیزها در مورد این برکناری های یکباره مانند ساداتی نژاد را به دولت، با این فرض که جدال بر سر دلار در میان جناح های قدرت طلب رانت جو نیست، یادآور شویم که حداقل برای انتخاب های خودش حرمت قائل شود:
سیدجواد ساداتی نژاد، چهارشنبه سوم شهریور ماه 1400، با 253 رای موافق، 27 رای مخالف و 4 رای ممتنع، از همین مجلس مستقر، رای اعتماد حداکثری گرفت و وزیر شد. پیش از آن نیز از هفتم خرداد 1395 تا سوم شهریور 1400 نماینده مجلس دوره های دهم و یازدهم بود و از یکم تیر 1399 تا مقطعی که وزیر شد، سمت ریاست کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشت و فعالانه در عرصه کشاورزی حاضر بود و آموخته های بسیاری کسب کرد.
گفتنی است قیمت نرخ ارز ترجیحی دلار در همین تاریخ چهارشنبه سوم شهریور ماه 1400 یعنی شروع وزارت ساداتی نژاد، 4200 تومان و نرخ ارز آزاد، 27 هزار و 759 تومان بود.
این قیمت در 29 فروردین 1402، یعنی روز نگارش این گزارش در بازار آزاد 51 تا 52 هزار تومان مبادله می شد و نرخ ارز موسوم به نیمایی یعنی همان ارز ترجیحی نیز 28500 بود که به صورت قطره چکانی و طی مراحل بسیار پیچیده و دشوار از سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی در اختیار متقاضیان صادر کننده یا دولت برای واردات قرار می گرفت. یعنی از ابتدای وزارت دکتر ساداتی نژاد تا روز برکناری ایشان (کمتر از یک سال و هفت ماه)، دلار ترجیحی حدود 7 برابر و دلار آزاد نزدیک به دو برابر افزایش قیمت یافت!
خالی از لطف نیست که یادآور شویم در یک دوره کوتاه نزدیک به 10 روز بعد از اعلام خبر برقراری رابطه ایران و عربستان به وساطت چین، دلار به صورت مقطعی از 57 هزار تومان در بازار آزاد به 42 هزار و 800 تومان تقلیل یافت ولی کمتر از دو هفته روند صعودی یافت.
این مقایسه را پیش کشیدیم که سوال کنیم، آیا وزارتخانه ای که ناگزیر است بالغ بر 15 میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه از بانک مرکزی ارز دریافت دارد یا برای بخش خصوصی در این خصوص مجوز بگیرد، تا چه حد با وضعیت متفاوتی خارج از دایره مدیریت خوب یا بد یک وزیر مواجه است؟
با همه توصیفی که رفت، ساداتی نژاد داشت کارش را می کرد و همه ویژگی های یک مدیر پر تلاش و کوشنده را هم داشت؛ حضور 24 ساعته و فراگیر خود و معاونانش در همه بزنگاه های مربوط به امنیت غذایی، حضور تمام قد در روابط بین الملل تعریف شده دولت، مثل سفر به چین، آوردن رئیس جمهور به جمع کشاورزان نمونه در سالن اجلاس سران برای نخستین بار و ایجاد فضایی نزدیک و صمیمی با کمترین تشریفات، که زنان و مردان کشاورز حاضر توانستند رو در رو با رئیس جمهور سخن بگویند و بی واسطه با ایشان درد دل کنند، سفرهای متعدد استانی و گفتگوی مستقیم با کشاورزان در اقصی نقاط کشور برای بهبود وضعیت کشاورزی، حضور بی تکبر در نمایشگاه های متعدد کشاورزی در جمع پر شمار بازدیدکنندگان از نمایشگاه و غرفه داران.
و در کنار همه اینها، انتصاب یک مدیر کارآشنا، آزموده، متواضع و رسانه محور در راس مر کز روابط عمومی که به او میدان و اختیارات داد تا تیمی از برگزیدگان روابط عمومی را در تعامل با رسانه های عمومی و تخصصی به دفاع سازنده از کشاورزی کشور سازمان دهی کند؛ موفقیتی کم سابقه طی 44 سال بعد از انقلاب که موضوعات اقتصاد سیاسی کشاورزی جدی تر و همه جانبه تر مورد تجزیه تحلیل و تفسیر قرار گیرند و برآمد بین الملل یابند.
این دستاورد ارتباطی و راهبردهای مربوط به آن در روزهای آخر وزارت ساداتی نژاد به مرحله نوینی فرارویید که متاسفانه نیمه تمام باقی ماند.
همچنین ساداتی نژاد همان طوری که بارها گفت و تاکید می کرد اعتقاد عمیقی به اطلاع رسانی و نقد و بررسی در رسانه ها برای اعتلای کشاورزی داشت. هیچ منتقدی در دوره وزارت ایشان به دادگاه احضار نشد و غالبا تحلیل گران کشاورزی با کمترین محدودیت و رودربایستی مسائل و مطالب خود را بیان می کردند. حال چنین وزیری با این خصوصیات و 5 برنامه راهبردی به رغم انتقاداتی که به آنان بود، در چنبره سیاسی کاری سیاست بازان قدرت طلب قرار گرفت.
پایگاه خبری کشاورزی آینده جهان (کاج پرس)، برای مصون داشتن کشاورزی کشور از ملعبه دست قدرت طلبان رانت جو، مقالات و یادداشت های متعددی به قلم منصور انصاری طی 6 ماه گذشته از جمله:
کشاورزی، عرصه تاخت و تاز نمایندگان رانت جوی رأی محور
تولیدات کشاورزی در تیر رس یک خطر جدید!
اندر حکایت دیدن کاه و ندیدن کوه
در وضعیت کنونی اقتصاد کشور، چه بسا مرغ، اعضای دیگر کابینه را هم ببرد!
درج شده که موضوع امنیت غذایی و تامین مواد غذایی سالم و بهداشتی قابل دسترس برای تمام دهک های اجتماعی با قیمت مناسب را برای کشاورزان و حتی مصرف کنندگان میلیونی ارزیابی و تحلیل کند، با این حال شاهد هستیم که سرپرست جدید وزارتخانه در روز 26 فروردین ماه در اولین نشست شورای معاونان، همان طوری که گفته شد در شرایطی که حکم سرپرستی ایشان از سوی رئیس جمهور رسانه ای نشده بود، از اقدامات بزرگ و تلاش های شبانه روزی سیدجواد ساداتی نژاد وزیر پیشین برای تداوم امنیت غذایی قدردانی و بر ادامه راه و استفاده از تجربیات و برنامه های راهبردی ایشان، البته با قید «توان مضاعف» تاکید می کند.
ضمن آرزوی موفقیت برای دکتر آقامیری در تصدی این پست و خدمت به کشاورزان و مصرف کنندگان میلیونی که حداقل روزی سه بار بر سر سفره کشاورزان می نشینند و هر گونه کم و کسری را به راحتی می بینند، جا دارد از ایشان بخواهیم که این «توان مضاعف» را کمی بیشتر برای افکار عمومی بخش توضیح دهند و در عین حال تشریح کنند که آن را از کجا خواهند آورد؟
صد البته منظور ایشان از «توان مضاعف»، توان فیزیکی و زور بازو نیست، شیوه مدیریت و سیاست ها و برنامه های راهبردی ساداتی نژاد هم که ظاهرا از منظر دکتر آقامیری مشکلی نداشته و قابل تأسی بوده است، می ماند همان منابع مالی ارزی، ریالی و نهایتا اعتباری، که آن هم با مقدمه ای که در مورد نرخ دلار و نهاده ها و مقایسه آنها در تاریخ سر کار آمدن و برکناری ساداتی نژاد برشمردیم، احتمال می رود دکتر آقامیری یا گنجی پنهان در جایی دارند که کسی از آن خبر نداشته و حالا رو می کنند و یا معجزه ای در آستین، که انشاالله خواهیم دید، چون ایشان گفته اند از تجربیات جهاد دامپزشکی در سازمان دامپزشکی برای پیشبرد اهداف و خط مشی های وزارت جهاد کشاورزی استفاده خواهند کرد.
باید گفت کم کم موضوع دست یابی به منابع ارزی لازم برای حمایت از امنیت غذایی و واردات مرتبط به این راهبرد حیاتی و علت جابجایی شتاب زده وزیر، توجه بعضی نمابندگان مجلس را بر انگیخت، حال امروز (سه شنبه 29 فروردین و هنگام نگارش این مقاله) دو خبر در «کشاورزی آینده جهان»، یکی از سوی جهانگیر زاده نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس مبنی بر وجود اهرم های قدرتمند در درون وزارت جهادکشاورزی که حتی زور رئیس جمهوری هم به آنها نمی رسد با لینک:وجود اهرم های قدرت، ریشه مشکلات در درون وزارت جهادکشاورزی و دیگری از سوی اعظمی ساردویی،سخنگوی کمیسیون کشاورزی مجلس در نشستی با سرپرست جدید وزارت جهاد کشاورزی برای علت تعیین نشدن قیمت خرید تضمینی گندم و عدم تشکیل جلسهدر این خصوص با لینک:انتقاد اعضای کمیسیون کشاورزی از مشخص نشدن قیمت خرید تضمینی گندم انعکاس یافت که البته باید این خبرها را جدی گرفت زیرا به نظر می رسد موضوع حدود 15 میلیارد دلار ارز ترجیحی 28500 تومانی برای واردات و اختلاف تقریبا دو برابری آن با ارز آزاد، توجه جناح های سیاسی و مولفه های قدرت را برای کسب سکوی وزارت جهادکشاورزی به خود جلب کرده است که در تعیین وزیر آینده این وزارتخانه تاثیر مستقیم زیادی دارد.
حال با این توصیف و در حاشیه این برکناری که غالبا دلیل آن را افزایش قیمت فراورده های دام و طیور و محصولات کشاورزی می دانند، مقایسه ای داشته باشیم با افزایش قیمت خودرو که در یک نمونه فقط قیمت کارخانه ای آنها از زمستان 1401 تا همین اواخر فروردین 1402 یعنی در بازه زمانی 3 ماهه یا کمتر رسما 350 میلیون تومان افزایش یافته و در بازار آزاد بیش از یک میلیارد تومان افزوده شده (نمونه J7 کرمان موتور ) و موارد دیگر خورد رو های مونتاژی و داخلی، که در این خصوص فقط قرار است آقای فاطمی امین وزیر صمت، دهم اردیبهشت ماه استیضاح شود!
البته تا آن موقع هم حتما از این ستون تا آن ستون فرجی است و شاید هم اصلا چنین استیضاحی منتفی شود، اما وزیر جهادکشاورزی بی هیچ فرصت دفاعی، محکوم و حکم به سرعت اجرا می شود تا بار دیگر تبعیض میان وضعیت ستم بار و مظلوم کشاورزان و کشاورزی مملکت با وزارتخانه قدرتمند دیگری که از عوامل مهم تورم در کشور است بیش از پیش آشکار شود!
در شبکه های اجتماعی به ما بپیوندید:
