مقالات علمی- ترویجی؛ مقاومت دارويي به انگل ها در طيور

کشاورزی آینده جهان -12/ 12/ 1401

جرالد زيرينتوندا، دانشجوي دکترا، گياهان مختلف را از نظر خواص ضد انگلي بررسي مي کند.

مقاومت در برابر يک درمان عمده نشان دهنده يک تهديد جهاني جديد و نامحدود براي تمامي توليدکنندگان طيور در اقصي نقاط دنياست، اما تحقيقات و کشف راه حل هاي جديد در حال انجام است.

عفونت کرم گرد – عمدتاً از گونههاي آسکاريديا – در مرغ و بوقلمون يک نگراني جدي براي سالها در سراسر جهان بوده است. با اين حال، به دليل تشخيص مقاومت در برابر تنها درمان کرم زدايي موجود براي استفاده در ايالات متحده و برخي کشورهاي ديگر (فنبندازول، FBZ) در گونه اصلي آسکاريديا که بوقلمون ها را انگلي مي کند، وضعيت بسيار وخيم تر شده است.

در حالي که تحقيقات براي کشف ژن مقاوم در اين گونه در حال انجام است، خبرهاي خوبي نيز از درمانهاي جايگزين گياهي بالقوه براي کرمهاي طيور غيرمقاوم و مقاوم در انواع مختلف به گوش مي رسد.

تاثير آسکاريديا گالي (Ascaridia galli)

ابتدا نگاهي دقيق تر به کرم هاي گردي که بر طيور تأثير مي گذارند مي اندازيم.

آسکاريديا گالي در جوجهها و *آسکاريديا ديسي ميليس (A. dissimilis)در بوقلمونها مشترک است، اما اين گونهها اثرات منفي مشابهي از جمله اسهال، کمآبي، توقف رشد، کاهش وزن، کاهش مصرف خوراک و کيفيت پايين تخممرغ ايجاد ميکنند. عفونت هاي شديد کرم ها تا حدي يا به طور کامل روده کوچک را مسدود مي کند.

(Ascaridiadissimilis) * يا A. dissimilis شايع ترين انگل نماتد روده کوچک بوقلمون ها است که تا 100% گله ها را آلوده کرده است. بار بالاي کرم مي تواند باعث آنتريت نکروزه شود که منجر به مرگ و مير بالا در گله ها مي شود.

تشخيص مقاومت به FBZ در A. dissimilis در بوقلمون ها در ايــالات متحده ابتدا توسط تيمي به سرپرستي دکتر

(RayM. Kaplan) در دانشگاه جورجيا انجام مي شد، اما اکنون استاد انگل شناسي در دانشگاه سنت جورج در گرانادا اين مهم را بر عهده گرفته است

مقاومت دارويي با مشاهده اينکه (فنبندازول، FBZ) کارايي ضعيفي در گروههاي آلوده پرندگان دارد، شناسايي شد.

از نظر ميزان مقاومت در سراسر ايالات متحده و فراتر از آن، کاپلان توضيح مي دهد که او و تيمش تنها شواهد قطعي از مقاومت را در دو مزرعه از پنج مزرعه اي که آزمايش کردند به دست آوردند، اما اين تحقيق به سادگي نشان داد که مقاومت به فنبندازول احتمالاً در سراسر صنعت بوقلمون ايالات متحده رايج است. وي گفت: در اروپا، تا جايي که مي دانم هنوز مقاومتي گزارش نشده است، اما ممکن است در آنجا نيز وجود داشته باشد.

تست مقاومت

در اين مرحله، هيچ راه عملي يا موثري براي تعيين ميزان مقاومت فنبندازول وجود ندارد. کاپلان و تيمش قصد داشتند يک آزمايشگاه مولکولي ايجاد کنند که بتواند به راحتي اين ميزان مقاومت را بررسي کنند، اما در حال حاضر اين امکان وجود ندارد. اين بدان معناست که مقاومت را فقط مي توان از طريق آزمايش هاي عفونت تشخيص داد که پر زحمت و پرهزينه هستند.

به طور خاص، آزمايش مولکولي براي مقاومت هنوز امکانپذير نيست، زيرا کرمهاي مقاوم A. dissimilis هيچيک از جهشهاي معمول در آنچه به عنوان ژن‌هاي بتا توبولين شناخته مي‌شوند را ندارند؛ جهشهايي که ايجاد آزمايشهاي مقاومت در ساير گونههاي کرم را نسبتاً ساده کرده است.

توضيح عکس: عفونت هاي شديد مي توانند باعث انسداد جزئي يا کلي دستگاه گوارش شوند.

احتمالاً سالها طول ميکشد تا جهشهاي مسئول مقاومت A. dissimilis پيدا شوند، زيرا ژنوم بسيار بزرگ است و فرآيند پيچيدهاي است. کاپلان مي گويد: «دکتر جي بي کالينز اکنون در دانشگاه نورث وسترن در آزمايشگاه دکتر اريک اندرسن روي اين موضوع کار مي کند، اما اين تحقيق فقط جنبه ژنتيکي را بررسي مي کند تا بتوانيم بفهميم چه چيزي باعث مقاومت مي شود و سپس يک آزمايش تشخيصي ايجاد کنيم. توليدکنندگان همچنان به روشي مطمئن براي درمان اين کرمهاي مقاوم نياز دارند.»

دو داروي ديگر به جز FBZ وجود دارد که مي تواند کرم هاي گرد مقاوم به FBZ را درمان کند، اما همانطور که کاپلان توضيح مي دهد، هيچ کدام مورد تاييد FDA براي استفاده در طيور نيستند و در فرمولاسيون هاي طراحي شده براي تجويز در طيور قرار ندارند، بنابراين ارائه صحيح آنها دشوار است. او ميگويد: «ارائه ضعيف منجر به کنترل ضعيف و همچنين سرعت گسترش مقاومت در برابر آن داروها مي‌شود». «اين موضوع نيازمند سرمايه گذاري در تحقيقات براي دستيابي به گزينه هاي مبتني بر شواهد است، بنابراين هيچ عصاي جادويي وجود ندارد.»

يک مشکل جدي ديگر

تيم دکتر کاپلان در تحقيقات خود، متوجه موضوع نگران کننده ديگري شدند.

آنها مقاومت دارويي در ناقل بيماري «جوش سر سياه» پيدا کردند، بيماري بسيار جدي در بوقلمون و همچنين بيماري که بر سلامت و بهره وري جوجه ها تأثير مي گذارد. جوش سر سياه ناشي از تک ياخته اي است که توسط کرم گرد Heterakisgallinarum منتشر مي شود و کنترل اين پاتوژن به کنترل کرم متکي است.

داروهاي گياهي ضد کرم

در همين حال، تحقيقاتي در مورد عصارههاي گياهي مختلف وجود دارد که ممکن است فرصتهاي جديدي را براي کنترل کرمهاي کرمي طيور، از جمله آنهايي که در برابر داروهاي مصنوعي مقاومت نشان مي‌دهند، ارائه دهد. اين موضوع در مقاله اي که در اوايل سال 2022 توسط تيمي در اوگاندا منتشر شد، از جمله جرالد زيرينتوندا، دانشجوي دکترا زير نظر دکتر جيمز آکاي اوکي در کالج دامپزشکي و امنيت زيستي دانشگاه ميکرر ( Makerer)، مشخص شده است.

آنها توضيح مي دهند که اقبال به داروهاي گياهي ضد کرم در حال افزايش است، زيرا بي خطرتر از درمان هاي شيميايي به نظر مي رسند و برخي از آنها مي توانند به اندازه، يا بيشتر از داروهاي شيميايي، موثر بوده و در عين حال ارزان تر هستند.

گياهان از طيف وسيعي از گونهها، ترکيبات متنوعي توليد مي‌کنند که بالقوه ضد کرم هستند. به عنوان مثال، نشان داده شده است که اسيدهاي فنوليک در گونه هاي Brassica بر مسيرهاي سيگنالينگ سلول کرم و حالت ژن تأثير مي گذارد. زيرينتوندا توضيح مي‌دهد که گزينههاي ديگري نيز مي‌توانند در ليست کانديداهاي گياهي قرار بگيرند که به عنوان ماده مؤثره در ديگر حيوانات پيشنهاد شده‌ ولي هنوز به طور تجربي در طيور آزمايش نشدهاند.

به هر روي، هنوز تحقيقات زيادي بايد انجام گيرد، زيرا اگرچه عصارههاي گياهي ارزان، مؤثر و در دسترس هستند، اما درجه اثربخشي آنها ناشناخته و برخي ممکن است سطوح سميتي داشته باشند که بر سلامت پرنده تأثير بگذارند.

زيرينتوندا و همکارانش خاطرنشان کردند که ترکيبات فيتوشيميايي ترکيبات دارويي گياهي بسيار متغير است.

با اين حال، نشان داده شده است که برخي از مخمرها و گياهان دارويي ضد کرم حتي در برابر کرم هاي مقاوم به آلبندازول نيز موثر هستند، اما اثربخشي بالقوه در برابر ساير اشکال مقاومت دارويي و همچنين سميت بالقوه اين ترکيبات هنوز شناخته نشده است.

زيرينتوندا مي‌گويد: پروژه ما امسال سميت برخي از داروهاي گياهي ضد کرم را در موشهاي آلبينو سوئيسي مطالعه خواهد کرد.

ايجاد نسل جديدي از ضد کرم ها

وي خاطرنشان مي‌کند که «نياز به آزمايش جايگزينهاي موجود ضد کرم هاي گياهي، نانو ضد کرمها، ترکيبات طبيعي- سنتتيک و ترکيبهاي طبيعي مختلف در برابر انواع مقاومتهاي ضد کرم و همچنين مطالعه روند گسترش مقاومت در سطح مولکولي براي هدايت ساخت نسل جديد ضد کرم ها وجود دارد.

زيرينتوندا همچنين مي‌گويد: عواملي که طيور را قادر مي‌سازد تا به طور طبيعي در برابر عفونت کرمي مقاومت کند نيز در توليد طيور مهم است. اين عوامل شامل تغذيه، پرورش و مسکن مناسب است.