اخبار کشاورزی:
بحران خشکسالی در فارس؛ افزایش ۵۰درصدی کشتهای آببر
کشاورزی آینده جهان: 1/06/1403
برخی از کشاورزان فارس در حالی الگوی کشت را رعایت نمیکنند که این استان سالهاست با بحران کمآبی و خشکسالی دست و پنجه نرم میکند؛طبق گفته متولیان کشاورزی امسال ۲ هزار هکتار از مزارع اقلید به کشت پیاز اختصاص یافته، شهرستان استهبان هم توسعه پنج هکتاری کشت زعفران را تجربه کرده و قیروکارزین هم با افزایش۵۰ درصدی کشت برنج به عنوان کشتی آببر همراه بوده است .
تعیین الگوی بهینه کشت از دهه پنجاه تاکنون در قوانین بسیاری مورد تأکید قرارگرفته اما به دلایل متعدد از جمله مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاستگذاری متناقض در زمانهای مختلف به طور کامل اجرایی نشده است.
عدم پیشبینی ضمانت اجرایی در راهکارها و قوانین و مقررات مصوب نیز از دیگر عوامل اجرایی نشدن این طرح در سالهای گذشته به شمار میرود.
در سالهای اخیر و طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۱ مصوب جلسه علنی ۲۵ اسفند سال ۱۴۰۰مجلس شورای اسلامی و بر اساس بند (ب) تبصـره ۸ این قانون، وزارت جهاد کشاورزی مکلف به ابلاغ الگوی کشت کشور شد.
بدین ترتیب این طرح پس از سالها پژوهش در سال ۱۴۰۱ رونمایی و یرای اجرا به کشاورزان کشور ابلاغ شد؛ طرحی که به گفته کارشناسان اگر به خوبی اجرا شود میتواند در دوران خشکسالی کمک شایانی به تولید انبوه محصولات کشاورزی کند.
در برنامه کلی وزارت جهاد کشاورزی آمده است الگوی صحیح کشت، برنامهای برای مدیریت مکانی کشت گیاهان زراعی است که طرح این الگو با توجه به شرایط اکوفیزیولوژیکی و مسایل اقتصادی و اجتماعی تدوین میشود.
در فارس نیز به دلیل تغییر اقلیم و استمرار خشکسالیها در شرایط کنونی اجرای الگوی کشت برای استمرار کشاورزی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
پیگیری برای اجرای الگوی کشت در فارس در حالیست که بسیاری از کشاورزان در شهرستانهای این استان هنوز هم بدون در نظر گرفتن موقعیت اقلیمی و شرایط آب و هوایی در منطقه خود اقدام به کشت محصولاتی میکنند که این کار در نهایت منجر به از بین رفتن منابع آبی و خاکی میشود.
اقلید از شهرستانهای شمالی فارس است که در بخش کشاورزی از ظرفیت بالایی بهره میبرد؛ این شهرستان با دارا بودن دشتهای حاصلخیز نمدان، طغر، بکان و آسپاس که طرح الگوی کشت در آن در حال اجراست در ۲۶۷ کیلومتری شمال شیراز قرار دارد.
اقلید با بیشترین سطح زیر کشت پیاز، قطب اصلی این محصول در استان فارس به شمار میرود؛ محصولی که برداشت آن از تیرماه آغاز و تا مهرماه ادامه دارد.
اما آن چیزی که این پرسش را در ذهن مخاطب ایجاد میکند این است که چرا در استانی مانند فارس که حدود ۲دهه است با خشکسالی دست و پنجه نرم میکند و این روزها هم اغلب شهرها و حتی روستاهای آن با پدیده کمآبی و قطع شبانهروزی آب شرب مواجه هستند هنوز باید شاهد کشت محصولاتی آب بر در برخی از نقاط این استان باشیم؟ و اگر نیاز به کشت این محصولات در این مناطق کمآب احساس میشود آیا روشهای صحیح و نوین آبیاری در آنها به کار گرفته میشود؟
کشت پیاز در ۲هزار هکتار از مزارع اقلید
مدیر جهاد کشاورزی اقلید درباره کشت پیاز در مزارع این شهرستان گفت: کشت این محصول به صورت نشایی انجام میشود و افزایش کیفیت محصول، کاهش مصرف آب، افزایش سطح زیر کشت، کاهش مصرف سموم و استفاده همزمان از روشهای نوین آبیاری در کشاورزی از مزایای کشت نشایی است.
ارسلان صالحی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بر لزوم اجرای طرح الگوی کشت در شهرستان تأکید کرد و گفت: در این طرح، لازم است حداکثر بهرهبرداری را از عوامل و نهادههای تولید بهویژه عامل محدود کننده آب را بهدست آورد.
توصیه استاندار فارس برای جدیت در تغییر الگوی کشت در فارس
کاشت محصولات آببر در استان فارس در حالی انجام میشود که استاندار فارس بارها تأکید بسیاری بر ضرورت جلوگیری از هدررفت منابع آبهای تجدید ناپذیر و آبهای زیرزمینی به ویژه در حوزه کشاورزی داشته و معتقد است که باید بحث تغییر الگوی کشت در استان با جدیت بیشتری از سوی متولیان امر دنبال شود.
محمدهادی ایمانیه با انتقاد از کاشت محصولات پرآب بر مانند برنج توسط کشاورزان در برخی مناطق و شیوه آبیاری غرقابی دستور داد که با توجه به وضعیت آبی استان ضرورت دارد که کشت برنج در برخی مناطق به سرعت ممنوع شود.
او سال گذشته از دستگاههای متولی خواست که به بحث کشتهای جایگزین با جدیت بیشتری ورود کرده و مشخص کنند که چه محصولی جایگزین چه محصولی شود، کدام محصول مصرف آب کمتری دارد و کدام محصول دارای ارزش افزوده و سود بیشتر است.
با این حال به نظر میرسد این توصیه آن طور که باید مورد توجه متولیان امر قرار نگرفته، کارشناسان بخش کشاورزی براین باورند که الگوی کشت مناسب، نقشه راه تولید محصولات کشاورزی در آینده است که اجرای آن پس از سالها معطلی به فراهم شدن الزامات و اخذ سیاستهای یارانهای و تشویقی نیاز دارد.
همان گونه که گفته شد سازمان جهاد کشاورزی متولی اجرای الگوی کشت در فارس است.
این سازمان در کنار تأمین محصولات مورد نیاز با هدف امنیت غذایی استان برنامه حفظ منابع پایه آب و خاک را نیز در دستور کار دارد بنابراین درصدد است که با برنامهریزی تحت عنوان الگوی کشت از کشت بیبرنامه که پیش از این در بخش کشاورزی رخ می داد به سمت کشت برنامهریزی شده حرکت کند.
در این پروژه هدف ارتقای بهرهوری با مصرف کمتر نهادههای کشاورزی اعم از آب و انرژی و افزایش تولیدات است که البته افزایش درآمد کشاورزان نیز مدنظر قرار دارد.
وضعیت اجرای الگوی کشت در استان فارس
در حال حاضر این پرسش مطرح است که راهکارها جهت تشویق کشاورزان به اجرای الگوی کشت چیست و آیا محدودیتهایی برای کشاورزانی که الگوی کشت را رعایت نکنند در نظر گرفته شده است؟
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی فارس معتقد است الگوی کشت یک برنامه کشاورزی پایدار است که در آن معیشت کشاورز، حفظ آب و خاک و تولید محصولات به صورت استراتژیک دیده شده و هر کشوری که بخواهد در کشاورزی پیشرفت کند باید الگوی کشت را برای کشاورزان در مناطق مختلف تعریف و مشخص کند.
مجیدرضا پاکاری در گفتوگو با خبرنگار ایرنا افزود: تهیه الگوی کشت بسیار دشوار است و از آن سختتر اجرا کردن این طرح است؛ در واقع هر برنامه یک سری الزامات دارد و باید قوانین بازدارنده، تشویق و تنبیه در آن دیده شود، در برخی مناطق شرایط برای ممانعت و بعضی نقاط زمینه توسعه فراهم شود.
یک استاد دانشگاه معتقد است زمانی که میخواهیم درباره تغییر الگوی کشت صحبت کنیم در وهله نخست باید الگوی کشت را به درستی بشناسیم چراکه الگوی کشت یک مبحث ساده نیست بلکه پروسه پیچیدهای است و لازم است در بحث اقتصاد کلان، توسعه و تجارت و مدیریتها روی این مقوله کار شود و قبل از اعمال این سیاستها به کشاورزان باید برای آنها حمایتهای تشویقی در نظر گرفته شود.
محسن عدالت افزود: پارامترهای متعددی در طراحی الگوی کشت دخیل است و تا این پارامترها و لایههای اطلاعاتی کافی را در اختیار نداشته باشیم نمیتوانیم به صورت دستوری در مورد الگوی کشت تصمیمگیری کنیم و دستور توقف یا آغاز کشت گیاهان خاصی را بدهیم.
وی که معتقد است الگوی کشت در تمام دنیا یک سامانه ابلاغی، حمایتی، تشویقی و هدایتی است، گفت: وضعیت نسبی برخی مناطق ایجاب میکند که در این مناطق گیاهان خاصی کشت شود، بدین ترتیب دولتها با حمایتهای مختلف از کشاورز و مصرفکننده شرایطی را فراهم میکنند تا قیمت تمام شده محصول در این مناطق پایین بیاید.
آن طور که عدالت میگوید الگوی کشت به صورت خودکار تنظیم میشود و در کشورهای توسعه یافته جهان این کار با بهرهگیری از سیاستهای تشویقی و بدون استفاده از اعمال تنبیه اجرا میشود.
او بر این باور است که کشاورزی به عنوان بزرگترین بخش خصوصی کشور محسوب میشود و عمده مالکان اراضی کشاورزی مردم هستند، کشاورزانی که برای معاش و گذران زندگی خود سخت در تلاش و تکاپو هستند بنابراین مسایل زیست محیطی و تغییرات اقلیمی برای کشاورزان در اولویت اول قرار نمیگیرد؛ برای آنها وضعیت اقتصاد زندگیشان از همه چیز مهمتر است.
طبق گفته این مقام دانشگاهی تا زمانی که کشاورز توانمند و از نظر درآمدی خوداتکا نشده باشد نمیتوانیم سیاستهای خود را به او دیکته کنیم؛ برخی طرحها به صورت دستوری ابلاغ میشود اما اکثر آنها در عمل شکست میخورند؛ کشاورزان باید خودشان به این نتیجه و جمعبندی برسند که آیا کشت یک گیاه برایشان به صرفه است یا خیر؟
او بر ضرورت ایجاد حلقههای واسط بین مزرعه و بازار و نقش صنایع تبدیلی در حوزه کشاورزی تأکید کرد و گفت: صنایع تبدیلی کمک میکند کشاورزان کمتر در تولید ناکام شوند، اگر بازاری برای تولیدات کشاورزی نباشد صنایع تبدیلی به کمک کشاورز میآید و اجازه نمیدهد این قشر متضرر شود.
به گزارش کاج برس به نقل از ايرنا؛ طرح الگوی کشت برنامهای است که به کشاورزان کشور توصیه میکند که چه محصولی را در کجا و به چه میزان بکارند و پیشبینی شده که این ایده تحول بزرگی در تولیدات کشاورزی ایجاد کند اما با توجه به چالشهای پیشروی این طرح باید دید که تا چه اندازه میتوان به آن جامه عمل پوشاند، آن هم در استانی که با وجود ظرفیت بالایی که در بخش کشاورزی دارد با بحران شدید کمآبی و خشکسالی مواجه است و نیاز مبرمی به اجرای چنین طرحی برای برون رفت از این بحران دارد............ ... // کد 188K
ble.ir/@kajpress_ir
eitaa.com/kajpress
