اخبار کشاورزی
کام شیرین ایرانیان در سال پیش رو با رکورد بی سابقه تولید چغندر قند در کشور
شنبه پانزدهم دی ماه- فرانک مسعودی
پیش از این، وزیر جهاد کشاورزی دولت چهاردهم در نخستین نشست رسانهای خود در مورخه چهارم دی ماه با خبرنگاران گفته بود که قصد داریم بر اساس برنامه هفتم توسعه تا پایان دولت چهاردهم در تولید شکر به خودکفایی برسیم.
حالا در خبرها آمده بود که طبق پیشبینی ها، میزان تولید چغندرقند امسال به رکورد تاریخی ۸.۵ میلیون تن خواهد رسید که در تاریخ ۱۲8 ساله کشت و تولید این محصول در کشور بیسابقه است.
پیمان حصادی، مجری طرح گیاهان قندی وزارت جهاد کشاورزی گفته بود که تولید چغندرقند کشور با کاهش سطح کشت نسبت به دهههای گذشته از مرز ۸.۴ میلیون تن عبور کرد.
وی افزوده بود که با ثبت این رکورد تاریخی به نظر میرسد در سال جاری بیش از یک میلیون تن شکر از چغندرقند (بهاره و پاییزه) استحصال و تولید شود که تاکنون سابقه نداشته است.
وی اظهار داشته بود در صورتی که شرایط اقلیمی (بارانهای فصلی در خوزستان) در برداشت نیشکر وقفه ایجاد نکند و برداشت تا پایان سال و به موقع به اتمام برسد، انتظار داریم حدود ۸۰۰ هزار تن شکر نیز از نیشکر استحصال و به مجموع ۱.۸ میلیون تنی شکر تولیدی کشور اضافه شود.
حصادی تاکید کرده بود: با وجود وضعیت خوب تولید سال جاری و ادامه رکوردشکنیها، مسائل و مشکلات عدیدهای نیز مانند طولانی شدن دوره بهرهبرداری، احتمال یخزدگی و سیاه شدن چغندرقند، قطع برق و گاز، واردات بیش از نیاز شکر به کشور، اشباع بازار شکر و عدم فروش شکر تولید داخل و پایین بودن حجم نقدینگی کارخانههای قند دامنگیر این بخش شده است.
...
در خبر دیگری آمده بود که تاکنون بیش از ۳۹۲ هزار تن شکر خام استحصال شده و پیشبینی میشود تا پایان سال تولید شکر از مرز ۷۰۰ هزار تن عبور کند. عبدعلی ناصری، مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی از برداشت ۵۷ درصدی نیشکر در سال جاری خبر داده و اعلام کرده که تاکنون بیش از 3 میلیون و ۸۳۰ هزار تن نیشکر با کیفیت مطلوب برداشت شده است.
ناصری گفته است: میانگین برداشت نیشکر به ۹۰ تُن در هر هکتار رسیده که این دستاوردی بیسابقه است.
مدیرعامل توسعه نیشکر در ادامه با تأکید بر نقش حیاتی این صنعت، خاطرنشان کرده: شرکت توسعه نیشکر با تولید بیش از ۴۰ درصد از شکر موردنیاز کشور، ظرفیت چشمگیری برای دستیابی به خودکفایی در تولید این محصول راهبردی دارد.
ناصری با اشاره به ظرفیتهای متنوع این مجموعه تولیدمحور، از رشد سودآوری آن در پنج سال اخیر خبر داده و گفته است: باتوجه به برداشت مطلوب نیشکر که از مهرماه امسال آغاز شده، پیشبینی میشود سود شرکت در سال آینده از مرز ۱۰ هزار میلیارد تومان فراتر رود. وی از عرضه بخشی از سهام نیشکر در بازار سرمایه به همین زودی ها خبر داده و پیش بینی کرده است که عرضه اولیه با استقبال گستردهای مواجه شود.
گفتنی است نیاز سالانه کشور به شکر حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن است که از این میزان، یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن یعنی حدود 80 درصد آن در سال جاری از طریق تولید داخل شامل نیشکر و چغندرقند و حدود 20 تا 23 درصد از واردات تأمین میشود.
خوب است بدانیم حدود ۶۵تا ۷۰درصد تولید شکر کشور از چغندرقند و مابقی از نیشکر تأمین میشود، در این میان مصرف خانوار ۴۰۰تا ۵۰۰هزار تن، صنایع ۶۰۰هزار تن و نوشابهها ۵۵۰تا ۶۰۰هزار تن و مقداری مصرف نیز در سایر آمارها، برآورد شده است.
همانگونه که گفتیم، نیاز به واردات در حال حاضر حدود 700هزار تن برآورد می شود که معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی، در این زمینه، کشت پاییزه چغندرقند را به عنوان یک راهکار مؤثر اجرا کرده است. نوع پاییزه چغندر قند علاوه بر درصد شیرینی بیشتر، به مصرف آب کمتری هم نیاز دارد و در برخی از استانها به صورت دیم یا حداکثر با یک یا دو بار آبیاری به بار نشسته است.
طبق گزارشها، در سال زراعی جاری تولید ۲میلیون و ۱۷۰هزار تن چغندرقند پاییزه از سطح ۳۱هزار هکتار اراضی در شش استان کشور ثبت شده است. این میزان تولید، بالاترین رکورد در تاریخ کشت چغندرقند پاییزه در ایران محسوب می شود. همچنین، مدیریت بهینه منابع آب در کشت پاییزه چغندرقند منجر به صرفهجویی بیش از ۶۵۲میلیون مترمکعب آب در ۱۰سال اخیر شده است.
با توجه به این که کشت چغندرقند در ۷۵هزار هکتار از اراضی کشاورزی انجام و حدود ۴میلیون تن چغندرقند تولید میشود، به نظر میرسد با بهرهگیری از کشت پاییزه، امکان دستیابی به خودکفایی در تولید شکر وجود دارد.
اما آنچه برای دستیابی به توسعه پایدار در تولید شکر در کشور را نیابد از نظر دور داشت عبارتند از:
یارانه ها و تسهیلات مالی برای کاهش هزینه های تولید،
توسعه مکانیزاسیون و استفاده از فناوریهای نوین در کشاورزی برای افزایش بهرهوری، کاهش هزینه های کارگری، افزایش دقت و کیفیت در برداشت و کاهش ضایعات،
توسعه و تقویت کشت قراردادی برای اطمینان بیشتر کشاورزان از دستیابی به بازار مصرف،
تداوم خرید تضمینی و تعیین قیمت مناسب خرید چغندر قند توسط دولت برای جلوگیری از نوسانات شدید بازار
و در فرجام، مدیریت مصرف که نه تنها به کاهش واردات کمک میکند، بلکه به توسعه پایدار کشاورزی و سلامت عمومی نیز منجر خواهد شد.
در پایان و به گزارش کاج پرس؛ روایات تاریخی حکایت از آن دارند که نخستین بار، دکتر «یاکوب ادوارد پولاک» اتریشی که معلم طب دارالفنون و همچنین طبیب مخصوص و معلم جغرافی ناصرالدین قاجار بوده و تعدادی کتب علمی خارجی را به فارسی ترجمه کرده و نخستین کتب طب نوین ایران را نوشته است، در سال ۱۲۳۷شمسی بذر چغندر قند را به ایران آورده و در روزنامه «وقایع اتفاقیه» اعلانی به این شرح داده است: «دکتر پولاک حکیمباشی خاصه اعلیحضرت شاهنشاهی اعلان مینماید که چون در فرنگستان نیشکر نیست و به عمل نمیآید لهذا قند را از شیره نوعی چغندر میسازند که آن را چغندر قند مینامند و اکثر قندی که به اسم قند اروسی فروخته میشود همان ساخته از شیره چغندر است و شیرینی آن چغندر بهحدی است که از یک خروار آن از هفت من الی ده من قند به عمل میآید.
لذا نوع امروزی چغندر قند که به کار تولید قند میآید در دوره قاجار از اروپا وارد شد و در نتیجه می توان گفت که تولید قند از چغندرقند در ایران به سال 1237 شمسی برمی گردد که همین دکتر پولاک حکیم باشی بذر آن را به ایران آورد و سپس در سال ۱۲۷۷شمسی نخستین کارخانه قندسازی ایران در کهریزک تأسیس شد.
و اما در گزارش های تحقیقی آمده است که اولین رکورد تولید چغندرقند از بدو تأسیس صنعت قند و توسعه کشت چغندرقند در ایران، در سال 1385 اتفاق افتاد که مقدار 6.603.383 تن چغندرقند با عیار متوسط 84/16 درصد توسط 32 واحد کارخانهقند در مدت حدود پنج ماه خریداری و مصرف شد.
اکنون نیز به گفته پیمان حصادی، مجری طرح گیاهان قندی وزارت جهاد کشاورزی، طبق پیشبینی ها، میزان تولید چغندرقند امسال به رکورد تاریخی ۸.۵ میلیون تن خواهد رسید که در تاریخ ۱۲8 ساله کشت و تولید این محصول در کشور بیسابقه است و به نوعی این رقم را می توان دومین رکورد تاریخی تولید چغندر قند در ایران خواند.
خوب است در اینجا از تولید کنندگان بزرگ چغندر قند در جهان هم یادی کنیم که در ابتدای جدول، روسیه با تولید بالغ بر 42 میلون تن قرار دارد و سپس در ردیف دوم و سوم، فرانسه و ایالات متحده آمریکا و ایران در ردیف سیزدهم این جدول جای دارد که به نظر جایگاه مقبولی است. البته ترکیه نیز با تولید نزدیک به 19 میلیون تن جایگاه پنجم را به خود اختصاص داده است.
