تحلیل کشاورزی:

گام های استوار موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در پیشبرد اهداف برنامه هفتم توسعه

فرانک مسعودی

مؤسسۀ تحقيقات اصلاح و تهيۀ نهال و بذر در آبان ماه 1338 خورشیدی (1338/08/03) با توجه به پراكندگي تحقيقات و تشكيلات محدود در دستگاههاي مختلف وزارت كشاورزي، بنابر درخواست وزارت متبوع و بر اساس لايحۀ قانوني مصوب مجلسين شوراي ملي و سناي وقت، تصويب شد و ستاد مؤسسۀ تحقيقات اصلاح و تهيۀ نهال و بذر به طور رسمی در شهرستان کرج تأسيس شد و شروع به فعالیت کرد.

با افزایش کارایی و بازده تحقیقات به تدریج تشکیلات مؤسسه تغییر یافت، به طوریکه در سال 1348 بخش تحقیقات دانه های روغنی، در سال 1349 بخش تحقیقات ذرت، در سال 1350 بخش تحقیقات باغبانی، در سال 1357 بخش تحقیقات سبزی و صیفی، در سال 1359 بخش تحقیقات حبوبات، در سال 1362 بخش تحقیقات فیزیولوژی، بیوشیمی و تکنولوژی و در سال 1362 بخش ژنتیک و آمار تأسیس شد.

با توجه به اهميت برخي از محصولات، زمينه هاي تخصصي كاري و لزوم تقويت بیشتر آنها، مؤسسه های تحقيقاتي مستقل پسته (1371)، ديم (1371)، خرما (1372)، برنج (1373)، مركبات (1375)، پنبه (1376)، بيوتكنولوژي (1378)، ثبت و گواهي بذر و نهال (1382) و باغبانی (1393) به تدریج از اين مؤسسه جدا شدند. در حال حاضر این مؤسسه در ستاد مرکزی و 32 مرکز و 80 ایستگاه تحقیقاتی در سطح کشور با 400 عضو هيأت علمي و محقق با تخصص­های مختلف، سالیانه بیش از 900 پروژه و طرح تحقیقاتی اجرا میکند.

این موسسه از سال 1358 تا 1402 به طور مرتب در محصولات آفتابگردان، اسپرس، ارزن، اسفناج، بادمجان، باقلا، پیاز، تريتيكاله، جو، خربزه، ذرت، سورگوم، سويا، سيب زميني، سير، شبدر، طالبي، فلفل، كاهو، كلزا، كنجد، گلرنگ، گندم، گوجه فرنگی، لوبيا چيتي، لوبیا سبز، لوبيا سفيد، لوبيا قرمز، ماش، نخود و يونجه، ارقام جدید معرفی و به جامعه بهره بردار کشاورزی ارائه نموده است.

حالا در خبرها آمده بود که رئیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی از معرفی ۲رقم جدید آفتاب‌گردان هیبریدی خبر داده و گفته است: طبق برنامه هفتم توسعه قرار است ۵۰درصد بذور هیبریدی در داخل کشور تولید شود.

محمد زمانیان اظهار داشته: برنامه کاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی در راستای افزایش ارقام هیبریدی است و در بخش سبزی و صیفی رقابت فشرده داریم.

وی افزوده است: سال گذشته چهار رقم سیب‌زمینی به بخش خصوصی واگذار شد و امروز رقم‌های موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی با رقم‌های خارجی در رقابت است تا کشاورزان را قانع به خرید رقم‌های داخلی کند.

رئیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی همچنین از گیاه روغنی کنجد نام برده و گفته است که معضل اصلی کشت این گیاه این است که به دلیل ریزش آن، کشاورزان تمایلی برای کشت ندارند، اما با منابع ژنتیکی ایران توانستیم به رقم کنجد ناشکوفا دست یابیم.

وی با تاکید بر اینکه در برنامه هفتم توسعه تکلیف شده تا تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان بخش کشاورزی را به یک هزار شرکت برسانیم، اظهارداشت: براساس آمار سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی ۳۰۰شرکت دانش‌بنیان داریم که باید شمار آنها به یک هزار مورد برسد.

زمانیان تصریح کرد: اکنون از ۳۰۰شرکت دانش‌بنیان بخش کشاورزی سه شرکت در موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر وزارت جهاد کشاورزی، در حوزه‌های سبزی، صیفی، دانه‌های روغنی، غلات و تولید نهال‌های باغی مثمر فعالیت دارند.

وی کمبود نیروی انسانی، مشکلات زیرساختی و حفاظت از مزارع تحقیقاتی که اغلب در مناطق شهری هستند را از چالش‌های این موسسه عنوان کرد و ادامه داد: براین اساس در سال‌ های گذشته و سال جاری اسناد رسمی تک‌برگی برای حفاظت از این مزارع اخذ شده است.

کاج پرس: بخشی از اطلاعات و عکس، از وبگاه مؤسسۀ تحقيقات اصلاح و تهيۀ نهال و بذر برداشت شده است.