افزایش سطح گلخانه ها از 500 هکتار به 18 هزار هکتار؛

فعالیتی در مسیر توسعه پایدار کشاورزی

منصور انصاری

سه شنبه بیست و سوم بهمن

یکی از شاخص های اصلی توسعه پایدار در عرصه کشاورزی، گسترش صنعت در زیربخش های کشاورزی است و هر کجا که صنعت در کشاورزی رسوخ کرده است یعنی کشاورزی از صنعت برای تولید استفاده کرده است، با افزایش بهره وری و راندمان تولید مواجه بوده ایم.

اصولا در عصر کنونی، کشاورزی سنتی به روش های کهن، اتلاف منابع آب و خاک است. از این گذشته، این روش، هزینه های تولید را افزایش می دهد و بازدهی کمی هم دارد.

این اصل انکار ناپذیر در تمامی زیربخش های کشاورزی از جمله واحدهای دامداری، مرغداری های مدرن، پرورش ماهی در قفس در آبهای ساحلی، سامانه های نوین آبیاری متناسب با اقلیم اعم از ویلمو (چرخ آب)، تراوا (زیر سطحی)، تیپ کنار پشته ای و در مسیر ریشه گیاه، قطره ای، بارانی (البته در مناطق معتدل و نه گرم و آفتابی) و دهها مورد دیگر تا حتی در مرحله پیش از تولید یعنی تحقیقات بذر با ابزارهای دقیق و سامانه های دیجیتالی یا عرصه های میدانی و نهایتا استفاده از فضاهای گلخانه ای که در حوزه کشاورزی مدرن یک انقلاب علمی و صنعتی به شمار می رود وجود دارد. یعنی با توجه به منابع آب و خاک، کمبود آب و تغییر تدریجی اقلیم در بسیاری از نقاط جهان از جمله ایران، کشاورزی به ناگزیر به سمت صنعت می رود تا قید و بندهای بازدارنده شرایط آب و هوایی و اقلیمی به معنی وسیع این مفهوم، سیل، یخبندان، تغییر و کاهش دما به سمت گرمای شدید یا سرما و برودت زیاد، باد و باران های فصلی بیش از حد نیاز خاک و دهها مسئله طبیعی دیگر که دامنه تولیدات کشاورزی را محدود می کند بگسلد و میزان اثرگذاری زیان آور آنها را کم کند.

صنعتی کردن کشاورزی در جهان کنونی با تعمیم فلسفه «قانون استیلا» یک اصل انکار ناپذیر برای تمامی تولید کنندگان کشاورزی است، به گونه ای که صنعت و تکنولوژی همزاد کشاورزی شده اند. دانشمندان، محققان و مخترعان، سرمایه گذاران بزرگ و تمامی سیاستمدارانی که همروند با افزایش جمعیت جهانی به بهبود وضع تغذیه و تامین امنیت غذایی تمامی آحاد مردم جهان خارج از مرزهای جغرافیای سیاسی یا رنگ و نژاد و نوع حکومت و جامعه مدنی می اندیشند و شعار غذای سالم و بهداشتی قابل دسترس برای همگان را در سطح سیاست جهانی دنبال می کنند شاید بیش از یک قرن است که استفاده از گرسنگی برای سلطه و غلبه بر ملت ها را مذموم و مطرود شمرده و و مقابله با این سیاست که عده از ابنای بشر و باشندگان دنیا باید گرسنه بمانند تا تسلیم شوند به عنوان یک اصل حقوق بشری مقبولیت و عمومیت یافته است.

شاید در همین راستا است که طی دو دهه گذشته، در کنار تلاش برای صنعتی کردن فرایند تولید در بخش های مختلف کشاورزی ایران، سیاست توسعه گلخانه ها به عنوان یکی از مدرن ترین شیوه های تولید فارغ از شرایط آب و هوایی با فراهم ساختن شرایط متعادل بهاری برای رشد گیاهان اعم از گل و گیاه یا صیفی و سبزی مورد توجه دلسوزان و طالبان علمی و صنعتی کردن کشاورزی طی دو دهه گذشته قرار گرفته و به رغم تمامی تنگناهای سرمایه گذاری با سرعتی قابل قبول توسعه یافته است.

این پیشرفت در احداث گلخانه ها به گونه ای است که علیرضا رفیعی پور معاون وزیر در حاشیه افتتاح نخستین واحد یکپارچه گلخانه ای در روستای فهرج یزد در جمع خبرنگاران می گوید، با اقدامات مراکز تحقیقاتی پژوهشی وزارت جهاد کشاورزی به دستاوردهایی مانند این گلخانه و سطوح وسیعی از احداث گلخانه های مدرن رسیده ایم.

وی یادآور شده است: سطح این گلخانه 4 هکتار است که در چنین نقطه ای از کشور یک دستاورد قابل اتکاست.

علیرضا رفیعی پور خاطر نشان می سازد: در قبل از انقلاب به رغم درآمدهای هنگفت، کشور ایران فقط دارای 500 هکتار فضای گلخانه ای بوده است حال آنکه هم اکنون این رقم به 18 هزار هکتار رسیده است و استان یزد رتبه دوم کشت محصولات گلخانه ای کشور را دارد.

بدون شک، این رقم از فضای گلخانه ای علاوه بر نشانه پیشرفت کشاورزی مدرن در ایران می تواند پایه ای محکم برای حرکت به سمت توسعه پایدار باشد.