سنتز فرومون آفت برگخوار پاییزه برای نخستین بار در كشور؛ دستاوردی ارزشمند در عرصه کشاورزی علم محور و حفظ محیط زیست
کشاورزی آینده جهان-15/ 08/ 1403
حجت اله انصاری(جابری)
فرومون هامواد شیمیاییهستند که قادرند گیرندگان پیام را خارج از بدنِ تولید کنندهپیام، تحریک کنند و بر رفتار آن ها تأثیر بگذارند. فرومون های گوناگونی از جمله فرومون های هشدار دهنده، فرومون هایآمیزش جنسی و فرومون های دنباله دار غذا وجود دارند. به طور مثال وقتی مورچه ای یک منبع غذایی پیدا می کند که زیادی بزرگ است و نمی تواند یک نفره آن را حمل کند، آن محل را با فرومون علامت گذاری می کند. رد این ماده شیمیایی مانند سیستمجی پی اسعمل می کند و دیگر اعضا کلونی را به سمت این منبع غذا هدایت می کند و یا در سگ ها و گربه ها، فرومون موجود در ادرار برای تعیین قلمرو ترشح می شود.
حشرات این سیگنال های شیمیایی را برای کمک به جذب جنس مخالف، هشدار به دیگران در مورد شکارچیان یا یافتن غذا ارسال می کنند. آنها معمولاً توسط باد منتقل می شوند اما ممکن است روی خاک، پوشش گیاهی یا اقلام مختلف قرار گیرند. با استفاده از این مواد خاص، می توان از تله ها برای نظارت بر آفات مورد نظر در کشاورزی یا مناطق مسکونی استفاده کرد.
استفاده از تله های فرومونی می تواند به یافتن مکان هایی که در آن آفت ها ایجاد می شوند ، کمک کند. گاهی اوقات تله ها می توانند جمعیت زیادی را حذف کنند. مقادیر زیادی از پراکندگی فرومون می تواند در کشاورزی برای ایجاد اختلال در جفت گیری حشرات استفاده شود.
فرمون های بسیاری از گونه ها شناسایی شده اند و به صورت مصنوعی برای استفاده در برنامه های مبارزه با آفات حشرات تولید می شوند. برخی از فرومون ها تنها یک نوع حشره را جذب می کنند، در حالی که برخی دیگر چندین گونه مرتبط را جذب می کنند. آنها می توانند برای نظارت بر ورود جمعیت آفات، به عنوان یک روش کنترل تله جمعی و برای اختلال در جفت گیری استفاده شوند.
فرومون ها غیرسمی هستند و استفاده از آنها علاوه بر مقرون به صرفه بودن اقتصادی در مقایسه با سموم آفت کش، اثرات تخریب زیست محیطی ندارند، کاربرد آنها ساده است و در تمام فصول می توان از آنها استفاده کرد.
خوشبختانه موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور در راستای کشاورزی علم محور و اهمیت استفاده از روش های غیرشیمیایی کنترل آفات؛ اخیرا و پس از ماه ها کار تحقیقاتی، آزمایشگاهی و عملیاتی در مزارع، اعلام کرد برای نخستین بار موفق به سنتز فرومون پروانه برگخوار پاییزه شده است.
پروانه برگخوار پائیزهSpodoptera frugiperda J.E. Smith (Lepidoptera: Noctuidae) یکی از مهمترین آفات کشاورزی در نیمکره غربی دنیا است، که اخیرا به قاره های آفریقا و آسیا هجوم آورده است.
بابک حیدری علیزاده،عضو هیات علمی بخش تحقیقات آفت کش های موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور دربارۀ تحقیقات و فعالیت های صورت گرفته در داخل کشور برای تهیه فرومونپروانه برگخوار پاییزه می گوید: پروژه ای تحقیقاتی با عنوان سنتز فرمون پروانه برگخوار پاییزه و بررسی کارایی آن در مزارع ذرت در موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور در دست اجراست، که در این راستا برای نخستین بار در کشور موفق به ساخت فرومون این آفت در آزمایشگاه بخش تحقیقات آفتکش های موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور شدیم. وی ضمن اشاره به اهمیت استفاده از روش های غیرشیمیایی کنترل آفات از جمله استفاده از فرومون ها برای ردیابی و شکار انبوه آفات، به علت توسعه مقاومت آفات به آفتکش ها و مشکلات آلودگی زیست محیطی، می افزاید: براساس منابع موجود این فرمون علاوه بر پروانه برگخوار پاییزه،)S.frugiperda(، آفتMythimnaloreyiرا هم شکار می‌کند. لذا به منظور بررسی کارایی این فرومون، مطالعه مقدماتی با استفاده از دو نوع تله در دو استان انجام شد.
علیزاده، محقق بخش تحقیقات آفت کش ها در خصوص نتایج بررسی های انجام شده در استان خوزستان به عنوان منطقه آلوده به این آفت، می گوید: در شهرستان اندیمشک استان خوزستان کاربرد هر دو نوع تله برای شکار حشرات بالغ پروانه برگخوار پاییزه (S.frugiperda) موفقیت آمیز بود، که حشرات شکار شده توسط بخش تحقیقات رده بندی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور مورد شناسایی قرار گرفتند و درصورت تولید انبوه آن، از خروج ارز از کشور جلوگیری می شود.
در شبکه های اجتماعی ما را دنبال نمایید:
