اخبار کشاورزی:
نقش ۷۰ درصدی آبخیزداری در کاهش خسارت سیل
کاج پرس: 21-06-1401
برآیند وقوع متعدد سیلاب در غرب مازندران و تحمیل خسارت‌های مالی و جانی و تاسیسات و زیرساخت‌های منطقه این است که برنامه ریزان امر باید طرح‌های آبخیزداری را در این مناطق جدی بگیرند.
وقوع سیلاب و طغیان رودخانه‌ها دغدغه ای که سال هاست گریبانگیر اهالی غرب مازندران شده، در یک دهه اخیر روند صعودی به خود گرفته و شدت بیشتری یافته است بنحوی که خسارات متعددی به ساکنان شهرها و روستاهای منطقه به ویژه در روستاها و مناطق بالا دست ییلاقی وارد شده است.
برآیند بررسی‌ها و اخبار مرتبط با سیل‌های گذشته بیانگر سیل خیز بودن غرب مازندران است و خفته بودن خطر سیل را برای ساکنان مناطق مختلف به ویژه روستاها به عنوان یک تهدید مستمر گوشزد می‌کند.
متاسفانه به دلیل وقوع سیلاب‌ها هر ساله بخش مهمی از زیرساخت‌های منطقه به ویژه در حوزه راه، کشاورزی، برق و مسکن دستخوش موج خروشان سیل شده و آسیب‌های جدی به مردم منطقه وارد می‌شود.
در آخرین مورد ششم مرداد ماه امسال در حوزه غرب استان به ویژه در چالوس وقوع سیل خسارت جانی و مالی فراوانی بر جا گذاشت که به تاکید کارشناسان می‌شد با طرح‌های آبخیزداری جلوی این خسارتها را گرفت.
وقوع سیلاب بامداد هفتم مرداد ماه سال جاری در بخش ییلاقی و کوهستانی مرزن آباد چالوس در مجموع حدود هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان خسارت به بخش زیرساخت‌ها از جمله محورهای ارتباطی و تخریب هفت دستگاه پل بر جا گذاشت.
واسپول، مچر. دز ماکتی، نوکرس. الیت، انگوران، پولادکوه، علی آباد، گیجان، پولادکوه سر، چهارباغ، علی آباد جز روستاهای کوهستان غرب بخش مرزن آباد چالوس هستند که در حادثه سیل اخیر بیشترین خسارت را دیدند.
سیلاب باعث تخریب صد درصدی ۴۳ واحد مسکونی و خسارت به ۲۶۳ بنای مسکونی از ۲۰ درصد تا ۷۰ درصد شد و خرابی‌های بر جای مانده به حدی است که در بعضی از نقاط روستایی از جمله واسپول و پولادکوه آثاری از سکونتگاه اهالی باقی نمانده است.
* طرح‌های آبخیزداری اجرا شده
با توجه به ضرورت اجرای طرح آبخیزداری در کاهش خسارت سیلاب‌ها و طغیان رودخانه‌ها در غرب مازندران و نگاه ویژه دولت در یکسال گذشته سبب شد که دولت ۲۰ میلیارد تومان اعتبار مورد نیاز برای اجرای ۱۴ سازه آبخیزداری با حجم عملیات چهار هزار و ۶۹۱ متر مکعب برای این منطقه تأمین کند و برای امسال نیز بیش از ۳۲ میلیارد تومان مصوب شود تا هرچه زودتر طرح‌های آبخیزداری به سرانجام برسد.
معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران - نوشهر به سیل اخیر در حوزه چالوس اشاره کرد و اظهار داشت: برغم کم بودن میزان بارندگی، شدت بارندگی بالا بوده که در بالادست به دلیل شیب زیاد، فقر پوشش گیاهی، عمده بارش رخ داده تبدیل به رواناب و بروز سیل در سیل اخیر چالوس شد.
محمدرسول رجبی در گفت و گویی یادآور شد: با توجه به اقدامات آبخیزداری انجام شده در این حوزه خسارات وارده حداقلی بوده است اما در آبراهه اصلی زیر حوزه روستای دلیر چالوس علاوه بر شکل گیری روان آب ناشی از بارندگی و آب شدن بخشی از یخچال طبیعی واقع در بالادست به دلیل گرمای هوا در چند روز قبل از وقوع سیل بارندگی رخ داده منجر به افزایش حجم قابل توجه روان آب شد.
وی بر لزوم اجرای طرح‌های آبخیزداری در محدوده ۱۶ رودخانه از ۳۴ رودخانه غرب مازندران تاکید کرد و گفت: به دلیل اجرا نشدن طرح‌های آبخیزداری و تجاوز به حریم و بستر آبراهه اصلی در مسیر رودخانه در دلیر و انگوران شاهد خسارت انسانی و مالی بودیم.
وی خاطرنشان کرد: در پنج سال گذشته بیش از ۷۳ میلیارد تومان اعتبار از محل‌های صندوق توسعه ملی و استان برای اجرای عملیات ۲۰۰ طرح آبخیزداری در حدود ۵۰۰ هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی غرب مازندران را اجرا شد که شامل بندهای سنگی ملاتی و سنگی کابیونی و دیوار سنگی ملاتی هستند که بیش از ۳۱۵ هزار هکتار حوزه منابع طبیعی منطقه را شامل می‌شود.
وی ادامه داد: از این تعداد شش پروژه شامل سازه بندهای مشبک بتنی موسوم به سرشاخه‌گیر بر روی رودخانه‌های مهم منطقه از جمله رودخانه‌های کرکرودسر و خیرود نوشهر، تیروم‌رود تنکابن و چالکرود و پلنگ‌رود و میجران شهرستان رامسر با ۸۴ هزار و ۶۴۰ هکتار، عرصه‌های منابع طبیعی منطقه را پوشش می‌دهد.
معاون فنی و آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران - نوشهر با اشاره به اجرا بودن سازه‌های سنگین بندهای مشبک بتنی موسوم به سرشاخه‌گیر در ۶ رودخانه این منطقه خواستار تامین اعتبارات قابل توجه ملی و استانی برای اجرای این پروژه در ۱۰ رودخانه فاقد بندهای سرشاخه گیر منطقه شد.
با اجرای طرح‌های آبخیزداری علاوه بر کاهش خطرات ناشی از سیل می‌توان بخش زیادی از فرسایش خاک را کنترل و موجب توسعه و تقویت پوشش گیاهی در شیب‌های ناپایدار و تامین آب برای تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی شد.
* کاهش سیل
به گفته کارشناسان، فقر پوشش گیاهی به دلیل شرایط توپوگرافی و عمق کم خاک و چرای بیش از ظرفیت پوششی منطقه، وجود یخچالهای طبیعی در بالادست زیرحوزه‌های کوهستانی به عنوان یکی از پتانسیل‌های بالقوه شکل گیری سیل در فصول گرم، پراکندگی روستاهای منطقه و وجود محورهای ارتباطی غیر استاندارد در مناطق کوهستانی که منجر به قطع شدن آبراهه‌های فرعی و اصلی شده و تجاوز به حریم و بستر رودخانه‌ها منشأ سیل و دلایل بروز آن محسوب می‌شود.
کارشناسان در راستای مدیریت و سازگاری با سیل راهکارهای عملی از جمله جلوگیری از تصرف به عرصه‌های طبیعی و اراضی ملی و تغییرکاربری آنها، مدیریت چرای دام در مراتع بالا دست، انجام اقدامات اصلاحی و احیایی مراتع و اقدامات مدیریتی و بیولوژیک آبخیزداری به منظور حمایت از طبیعت به منظور جذب و نگهداشت بیشتر بارش و کاهش روان آب سطحی و از همه مهمتر اجرای اقدامات آبخیزداری شامل سازه‌های سبک و نزدیک به طبیعت در بالادست زیرحوضه‌های کوهستانی و احداث سازه‌های مکانیکی در آبراهه‌های به منظور حفظ خاک، اصلاح شیب، کاهش سرعت جریان آب، افزایش زمان تمرکز و کاهش دبی در اوج سیل را بسیار حائز اهمیت می‌دانند.
بر اساس آمار رسمی در زمان حاضر اجرای طرح آبخیزداری در ۹۰ میلیون هکتار از اراضی کشور ضروری است که مسوولان امر گفتند برای اجرای ۱۸ میلیون هکتار طرح آبخیزداری در کشور به ۵۰ هزار میلیارد تومان بودجه و اعتبار نیاز است.
نکته مهم این که اجرای طرح‌های آبخیزداری از اولویت‌های دولت سیزدهم است که از سوی مسوولان امر باید جدی گرفته شود زیرا علاوه بر حفظ آب و خاک و مانع بروز سیلاب و حرکت روان آب‌ها به سمت شهرها و روستاها، نقش بسیار موثری نیز در تغذیه سفره‌های آب زیرزمینی دارد.
در همین پیوند، علی قاسمی فرماندار چالوس بر ضرورت اجرای طرح‌های آبخیزداری و سیل بند در نقاط سیل خیز به ویژه سیل اخیردر این شهرستان تاکید کرد.
وی با اشاره به این که در سال‌های اخیر اعتبارات قابل توجهی از محل صندوق توسعه ملی برای اجرای طرح‌های آبخیزداری در غرب مازندران اختصاص یافت، افزود: منابع طبیعی و آبخیزداری منطقه باید براساس اولویت طرح‌های آبخیزداری را در این نقاط بحرانی اجرا کند و از سوی دیگر روند تخصیص اعتبار ملی و استانی برای شتاب بخشی به اجرای طرح‌های آبخیزداری مورد توجه ویژه مسوولان استانی و کشوری قرار گیرد.
به اعتقاد کارشناسان امر نقش بی بدیلی طرح‌های آبخیزداری برای مهار سیل و جلوگیری از خسارات به مردم ایفا می‌کند و مسوولان نهادهای مربوط نسبت به اجرای این مهم در غرب مازندران توجه بیشتر داشته باشند.
طرح‌های آبخیزداری سدی مقابل سیلاب در غرب مازندران/ نقش ۷۰ درصدی آبخیزداری در کاهش خسارت سیل
* تقویت سفره آب‌های زیرزمینی و افزایش پوشش گیاهی
به تاکید کارشناسان امر بحران کاهش بارندگی و آب در کشور و پیرو آن در استان مازندران، ضرورت اجرای طرح‌های آبخیزداری را بیش از پیش پررنگ تر می‌کند، بر اساس آمارها در مجموع میانگین بارش باران در سه ماهه نخست امسال در مازندران نسبت به بهار سال گذشته ۲۳ درصد و میانگین بلندمدت آماری حدود ۴۱ درصد کاهش داشته است.
امروز مشکل کمبود آب در کشور به یک بحران جدی تبدیل شده و به گفته صاحبنظران یکی تاثیرگذارترین راه‌های برون‌رفت از آن اجرای پروژه‌های آبخیزداری است تا علاوه بر کنترل خطرات سیلاب‌ها، در تامین آب با تغذیه سفره آب‌های زیرزمینی در مازندران به عنوان قطب تولید محصولات کشاورزی از این معضل کاسته شود.
کارشناسان جبران بحران آب و تامین آب سفره‌های زیرزمینی را یکی از تاثیرهای مهم آبخیزداری بیان می‌کنند بنحوی که به ازای هر هکتار عرصه منابع طبیعی زیر پوشش آبخیزداری سالانه ۵۳۰ متر مکعب آب باران و برف ذخیره می‌شود.
از سوی دیگر با اجرای طرح‌های آبخیزداری شاهد افزایش پوشش جنگلی و مرتعی و نیز محصولات کشاورزی در منطقه خواهیم بود و به ازای هر هکتار طرح آبخیزداری افزایش ۱۲۰ کیلوگرمی علوفه و پوشش گیاهی در عرصه‌های منابع طبیعی را رقم خواهد خورد.
به گزارش کاج پرس به نقل از ایرنا، مازندران دارای ۲ اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری یکی در ساری مرکز این استان و دیگری در غرب مازندران با مرکزیت نوشهر است که حوزه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ـ نوشهر بیش از ۶۶۲ هزار هکتار از مساحت مازندران را در بر دارد...... ...................../.. . -کد 9 J
در شبکه‌های اجتماعی به ما بپیوندید:
https://t.me/kajpress00
https://www.instagram.com/kajpressnews
