ترکیه ؛ خودکفا در تولید گندم

بزرگ‌ترین صادرکننده آرد جهان

 

صادرات آرد ترکیه در چارچوب سیاست های دولت از 355 هزار تن در سال 2000 به حدود 3 میلیون و 500 هزار تن، یعنی 10 برابر درسا ل2017 افزایش یافته است. ارزش این صادرات به یک میلیارد دلار بالغ شده است.

گفتار نخست:

آنچه در پی می خوانید، گزارشی حاصل از گردآوری و ترجمه چند موضوع پراکنده در مورد تولید گندم و صنایع تبدیلی آرد کشور ترکیه به عنوان شاخصی در حمایت از تولید گندم است.

ترکیه 21.5 میلیون تن گندم تولید می کند که از این مقدار 7.5 میلیون تن صادر و توامان 5 میلیون تن برای تقویت صنایع آرد وارد می کند؛ این نکته ای در س آموزبرای سیاست گذاران کشاورزی کشور و همچنین رسانه ها و مطبوعات غیر تخصصی شکل دهنده افکار عمومی است که با اولین محموله واردات گندم برای صادرات مجدد، تمامی دلخوری ها و اهداف سیاسی خود را در قالب «واویلا که خودکفایی دروغ است» تیتر زدند و به خورد سیاستمداران بی اطلاع از فرایند تولیدات کشاورزی و حتی نمایندگان مجلس دادند!

گفتنی است این گزارش نشان می دهد که ترکیه توانسته است با یک سیاست بازرگانی درست به بزرگترین صادر کننده آرد جهان تبدیل شود و عرصه یک سیاست اشتغال زا را، هم روند حمایت از کشاورزان تولید کننده گندم پیش ببرد. این در حالی است که این کشور حتی جزء 10 تولید کننده برتر گندم جهان هم نیست ولی 30 میلیون تن ظرفیت تولید آرد دارد و از این صنعت برای پایداری در خودکفایی گندم و تامین نان ارزان برای جمعیت خود استفاده کرده است.

تهیه و ترجمه این گزارش و انعکاس آن در مجله با گشاده دستی به رغم گرانی سرسام آور کاغذ و هزینه های چاپ،به خاطر فصل برداشت، انبار و سیلوی این محصول مهم در کشورمان و تذکر به مسئولان سازمان برنامه برای افزایش قیمت گندم است که هنوز دیر نشده است، شاید برنامه ریزان و سیاست گذاران گندم نیز که موضوع را ساده و خطی می پندارند نگاهی به صحنه بین المللی و کشورهای همجوار بیاندازند و ببینند که وضعیت تولید گندم در جهان چگونه است.

در این شماره، علاوه بر این گزارش، سرمقاله ای انتقادی، گزارشی از فائو که به چه کار مشغول است و همچنین موضوعات دیگری آورده ایم که یک دید کلی به خوانندگان تخصصی و حرفه ای بدهد.

سردبیر

 

پاکدمیرلی، وزیر کشاورزی و جنگلداری ترکیه گفت که او به خاطر ریسک سرمایه‌گذاری، چشمش را بر گندم و نان مردم فقیر نخواهد بست. وی در بحث گندم گفت: «ترکیه در تولید گندم خودکفا است».

پاکدمیرلی، وزیر کشاورزی و جنگلداری، در نشست‌های بودجه 2019 در کمیته برنامه‌ریزی و بودجه مجلس ملی حضور یافت. وی در طی جلسه، اطلاعاتی در مورد تولید گندم، پشتیبانی کشاورزی، تأسیسات آب آشامیدنی و تولید گوشت قرمز و سفید ارائه نمود.

بحث در مورد گندم در ترکیه ادامه دارد. پاکدمیرلی افزود: ترکیه 21.5 میلیون تن تولید گندم تولید دارد واین در حالی است که این کشور 7.35 میلیون تن گندم صادر و 5 میلیون تن وارد می‌کند. درواقع، چرخه واردات و صادرات متعادل نیست. ما ناگزیر به واردات هستیم، اگر وارد نکنیم، کارخانه‌های آرد و ماکارونی بیکار خواهند شد. من اجازه ریسک سرمایه‌گذاری بر گندم و نان مردم فقیر نخواهم داد. ترکیه در تولید گندم خودکفا است.

وی باارائه نمونه‌هایی از داده‌های 2017گفت: تولیدات گیاهی در پایان سال 2017، 120 میلیون تن بود. ما این رقم را به 122 میلیون تن در سال 2019 و 150 میلیون تن در سال 2023 افزایش‌خواهیم داد. تولیدات دامی 24 میلیون تن بود اما این تولید در سال 2019 به 26.6 میلیون تن و در سال 2023 به 29.7 میلیون تن افزایش خواهد یافت. در سال 2017ارزش تولیدات کشاورزی 190 میلیارد لیر ترکیه و تقریبا برابر با 17 میلیارد دلار بودکه در 9 ماهه اول سال 2018 به 12.515 میلیارد دلار رسیده است.

پاکدمیرلی با اشاره به اطلاعات مربوط به حمایت‌های کشاورزی گفت: ما در این راستا، تمام امکانات کشور را بسیج کردیم وسالانه حمایت از کشاورزان را افزایش دادیم که 1.8 میلیارد لیر ترکیه در سال 2002 بود. در سال 2017، 12.9 میلیارد لیر ترکیه به کشاورز داده شد. در سال 2018 تا کنون، میزان پشتیبانی به 12.4 میلیارد لیر ترکیه رسید و اکنون این رقم به 14.5 میلیارد لیر ترکیه افزایش‌یافته است؛ بنابراین، با توجه به این رقم، ما در طول 16 سال گذشته 117.4 میلیارد لیر ترکیه را میان تولیدکنندگان بخش کشاورزی توزیع کرده‌ایم. در سال 2019، ما رقم حمایت را با 10.7 درصد نسبت به سال جاری افزایش‌خواهیم داد که به مجموع 16.1 میلیارد لیر ترکیه خواهد رسید.

وزیر گفت که کاهش نرخ بهره برای وام‌های کشاورزی بین 25 تا 100 درصد بسته به فعالیت در سال 2016 اعمال‌شده است. تولیدکنندگان می‌توانند وام‌های یارانه‌ای که نرخ بهره آن‌ها بین 0 تا 8.25 درصد باشد داشته باشند. در 9 ماه اول سال 2018، بانک زراعت و تعاونی‌های اعتباری کشاورزی، حدود 29.3 میلیارد لیر ترکیه وام کشاورزی به کشاورزان اختصاص داد. در سال 2002، بازپرداخت وام به بانک زراعت 38 درصد بود. در سال 2017 این میزان بازپرداخت به 99.1 درصد رسد. تایجم (TIGEM)، در سال 2017، 148 هزار تن بذر غلات توزیع کردو هدف چشم‌انداز آن، توزیع 170 هزار تن در سال 2018 و 200 هزار تن در سال 2019 بوده است.

ترکیه بزرگ‌ترین صادرکننده آرد جهان

شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهدکه تولید آرد ابتدا و تقریباً 12000 سال پیش (10.000 سال قبل از میلاد) از ترکیه شروع‌شده و امروزه این کشور، رهبر جهانی صادرات آرد است.

گوبکلی تپه،سان لیورفا Gobeklitepe)، Sanliurfa)،ترکیه،سایت کشف باستان‌شناسی ترکیه است که می‌تواندعمیقاً درک مرحله‌ی حیاتی در توسعه جامعه‌ی انسانی را تغییر دهد. بقایای دانه‌های تخمیر شده و دانه‌های گندم موجود در ظروف حفاری‌شده از خرابه‌ها نشان می‌دهد که کشاورزی به نحوی آگاهانه انجام می‌شده است. یکی از بزرگ‌ترین شاخص‌های ساییدن گندم قبل از مصرف، سنگ‌های نیم گردی است که به‌عنوان سنگ آسیاب‌های دستی شکل‌گرفته است.

کارخانجات آرد گندم تقریباً در تمامی استان‌های ترکیه وجود دارند و کُنیا (Konyaآناتولی مرکزی) دارای بیشترین تعداد کارخانه است. در حال حاضر، 707 آسیاب از 1200 آسیاب آرد ترکیه فعال هستند. متوسط میزان بهره‌وری درصنعت آرد 45 درصدوظرفیت تولیدسالانه آن 30 میلیون تن است.

روند رشد صادرات آرد ترکیه به روایت آمار

طبق گزارش موســــسه آمار ترکیه، صادرات آرد ترکیـــــه از حدود 355 هزار تن در سال 2000، به حدود 3.5 میلیون تن در سال 2017 رسیده است (جدول 1)، درحالی‌که پیش‌بینی شورای بین‌المللی غلات (International Grains Council:IGC) برای صادرات آرد ترکیه 5 میلیون و 450 هزار تن (معادل دانه)،سپس قزاقستان (3 میلیون و 350 هزار تن) و آرژانتین (1 میلیون و 140 هزار تن) در سال 2017-18بوده است. در سال 2017، مشتریان اصلی آرد ترکیه، عراق، سوریه، سودان، آنگولا و سومالی بودند (جدول 2).

همان‌طور که مورتون سوسلند(Morton Sosland)در مقاله‌ای در شماره دسامبر 2016 در مورد غله جهانی اشاره کرد، ترکیه تقریباً یک‌سوم کل تجارت آرد گندم در آن سال را به خود اختصاص داده و «این رکورد، بزرگ‌ترین میزان صادرات آردي است كه تاكنون يك كشور در طول تاريخ انجام داده است».

پیش‌بینی معادل کل گندم در سال جاری برای ترکیه تقریباً برابر با 85 تا 90 میلیون(cwts)است که دستاورد قابل‌توجهی برای یک کشور به شمار می‌رود؛ کشوری که اولین بار در سال‌های 1984 تا 85، معادل7000 تن گندم آرد حمل و تا سال 2004- 2005 میلادی، تا 1 میلیون تن فروخت.

Hundredweight) یاCWT ، واحد اندازه‌گیری وزن، مورداستفاده در قراردادهای تجاری خاصی است که در آمریکای شمالی برابر با 100 پوند و در انگلستان، برابر 112 پوند است.)

اداره خدمات خارجی وزارت کشاورزی ایالات‌متحده(FAS) اعلام کرد: باوجود تمام مشکلات موجود درزمینه تدارکات، به‌ویژه در مناطق مرزی عراق و سوریه، بخش آرد ترکیه سطح صادرات بالای سال گذشته را حفظ کرده است.

صادرات آرد گندم ترکیه در طی سه‌ماهه اول سال 2017میلادی، بالاتر از صادرات آن در مدت مشابه سال 2016 بوده و به 870 هزار تن رسیده است. عراق همچنان با480 هزار تن واردکننده اصلی است و سوریه با 73 هزار تن پس‌ازآن قرار دارد.

Source: Turkish Statistical Institute, TurkStat

 

ترکیه؛ کسب مقام جهانی صادرات آرد و دلایل آن

عوامل بسیاری در روند موفقیت ترکیه در تجارت جهانی آرد نقش دارند که شامل موارد زیر می‌شوند:

• خودکفایی در گندم

•سرمایه‌گذاری در ظرفیت تولید آرد و نوسازی

•موقعیت جغرافیایی

•برتری‌های آمایش

• سیاست خارجی غلات ترکیه (TMO) و رژیم پردازش درونی (IPR)  

• ارزش محصولات جانبی• پیشرفت در صنعت بذر

• تولید سفارشی برای محصولات غیر سنتی

• برنامه‌های پشتیبانی دولتی تحقیق و توسعه  

• فعالیت‌های فدراسیون صنایع آرد ترکیه و گروه ترویج مخمر و اجزای آن

• تقاضای فراوان برای محصولات طبخ شده.

بدیهی است مهم‌ترین عامل مؤثر بر موقعیت ترکیه در تجارت آرد جهانی، خودکفایی این کشور در تولید گندم با کیفیت است.

براساس پیش‌بینی‌های اخیروزارت کشاورزی ایالات‌متحده- بخش خدمات خارجی (USDA-FAS)*در سال‌های18-2017، ترکیه 21 میلیون تن و 17.9 میلیون تن گندم تولید و مصرف خواهد کرد. گندم وارداتی به‌منظوراهداف تلفیقی برای رفع ‌و رجوع کمیت و کیفیت محصولات آرد و گندم استفاده می‌شود. برای سال‌های18-2017، USDA-FAS گندم، آرد و صادرات محصولات مربوط به ترکیه را به میزان 6.5 میلیون تن پیش‌بینی می‌کند درحالی‌که واردات پیش‌بینی‌شده 4.5 میلیون تن است.

(USDA-FAS:United States Department of Agriculture -Foreign Agricultural Service)*

 

صنایع آرد، زیرساخت تجارت جهانی

ارن گونهان اولوسوی(ErenGunhanUlusoy)، رئیس هیئت‌مدیره کارخانه‌های آرد و رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنایع غذایی ترکیه (TUSAF) گفت که ترکیه، رهبر بازار جهانی آرد گندم برای پنج فصل با سهم 30 درصدی در کل تجارت آرد بوده است.

او گفت: این موفقیت حاصل ترکیبی از عوامل متعددی است که توسط کارخانه‌های تولید آرد ترک ایجادشده است. پیشرفت در صنعت آرد و سرمایه‌گذاری سنگین در بخش، در دهه 1990 موجب اضافه ظرفیت دردهه2000 شد. درنتیجه، صادرات به‌سرعت به‌ویژه به کشورهای همسایه، جنوب عراق و خاورمیانه افزایش یافت. اما صنعتگران آرد ترک موفق به ایجاد یک شبکه تجارت پویا شدند که امروز به 160 کشور گسترش می‌یابد.

صنایع تولیدکننده تجهیزات آردسازی مشهور و پیشرفته ترکیه نیز از مزایای بهبود مستمر ظرفیت و مدرن سازی کارخانجات تولید آرد بوده است.

با توجه به موفقیت ترکیه در تجارت جهانی آرد، هاکان اسن(HakanEsen)، مدیرکل سابق کارخانه آرد دوروک مرمرا(Doruk Marmara) و عضو فعلی کمیته رهبری سازمان بین‌المللی کارخانجات آرد، دانه غلات و فراوری بذر و معاملات پیوسته(IAOM-MEA)* گفت: ازآنجاکه تولیدکنندگان آرد ترکیه قادر به تولید 1500 تن تا 5000 تن روزانه هستند و هدف نیز به حداکثر رساندن ظرفیت است، درنتیجه آن‌ها با سطح سود متوسط حدود 6 تا 8 درصدکارمی‌کنند که درواقع استاندارد صنعتی معمول برای یک کارخانه تولید آرد است.

 

 

*(IAOM-MEAthe International Association of Operative Millers is an international organization comprised of flour millers, cereal grain and seed processors and allied trades)

 

در ترکیه، وزارت علوم، صنعت و فناوری، از طریق برنامه‌های مختلف کمک مالی، پروژه‌های پژوهشی را در دانشگاه‌ها و سایر سازمان‌های دولتی و خصوصی انجام می‌دهد. با بهره‌گیری از این برنامه‌ها، بیشتر کارخانجات آرد، آزمایشگاه‌های تحقیق و توسعه خود را تأسیس و گسترش داده‌اند، ازجمله نانوایی‌های آزمایشی. علاوه بر این، برخی از دانشگاه‌های واقع در مناطق عمده کارخانجات آرد دارای برنامه‌های فنی حرفه‌ای برای برآوردن نیاز منابع انسانی این کارخانه‌ها هستند. درنتیجه این سرمایه‌گذاری‌ها، کارخانه‌های آرد قادر خواهندبود از کیفیت محصولات خود، مطابق با مشخصاتی که مشتری ارائه داده و تولید محصولات سفارشی ساخته‌شده، که اکثراً نیز محصولات سنتی ترکیه نبوده، بلکه برای بازارهای صادراتی در نظر گرفته‌شده، اطمینان حاصل کنند.

اسن گفت: ما باید به روحیه کارآفرین کارخانه‌های ترکیه اعتراف کنیم. آن‌ها محصولات سفارشی را به هر مقصد صادراتی که به آن اختصاص دارد صادر می‌کنند. این بدان معنی است که باید محصول نهایی را درک کنند. کارخانه‌های ترکیه به‌راحتی می‌توانند خود را با انواع خاصی از تولید سازگار کنند. البته ماشین‌آلات آردسازی در ترکیه زیاد شده و خط تولید نصب‌شده در کارخانجات ترکیه در سراسر جهان هستند. این خط ماشین‌آلات همچنین به تولیدکنندگان ما کمک می‌کند تا محصولات خوب تولید کنند.

مهم‌ترین عامل مؤثر بر موقعیت ترکیه در تجارت آرد جهانی، خودکفایی این کشور در تولید گندم باکیفیت است که حدود 21.5 میلیون تن در سال تولید می‌کند.

 

شرایط اقلیمی

ترکیه ازلحاظ جغرافیایی در میانه کشورهای عرضه‌کننده گندم مانند روسیه، اوکراین، قزاقستان، بلغارستان و مناطق مصرف‌کننده آرد مثل شمال آفریقا و خاورمیانه قرار دارد. این کشور همچنین در مسیر تجاری به سمت جنوب شرقی آسیا واقع‌شده است.

ارن گونهان اولوسوی گفت: علاوه بر برداشت 21.5 میلیون تن محصول گندم داخل کشور، سالانه 4.5 تا 5 میلیون تن نیز گندم وارد می‌کنیم که 70 درصد آن از کشورهای دریای سیاه تأمین می‌شودو تقریباً نیمی از آرد گندم تولیدی را به عراق که دومین واردکننده بازار جهانی آرد است می‌فروشیم. اکثر کشورهای آفریقایی،مصرف‌کنندگان مهم آرد ترکیه هستند. در سال 2017، 43 کشور آفریقایی بیش از 900 هزار تن آرد گندم از ترکیه خریدند.

هاکان اسن همچنین بر مزیت موقعیت زمین‌شناسی ترکیه تأکید کرد.

اسن گفت: در صنعت آرد، تقریباً 80 درصد از هزینه‌های مصرفی مربوط به خرید مواد خام - در اینجا گندم – است، بنابراین، حفظ سطح رقابتی مواد خام برای قیمت‌گذاری ضروری است.

ترکیه نزدیک به منطقه دریای سیاه است که در آن رقابتی ترین قیمت گندم موجود است. اگر طی 10 سال گذشته به اچ آر دبلیو(HRW) *و پروتئین گندم 11.5 درصد روسی نگاه کنید، می‌توانید تفاوت قیمت تقریباً 30 درصدی در گندم و بیشتر در مورد آردرا ببینید.

*اچ آر دبلیو(HRW:Hard Red Winter)گندم 95درصد با پروتئین و گلوتن قوی و بالاست که در کانزاس رشد می‌کند، گندم HRWبرای مخمر نان و رول مناسب است، اما در نان تخت، تورتیلا، غلات، آرد همه‌کاره و نودل های آسیایی نیز استفاده می‌شود.

طبق گزارش Euromonitor International، بازارهای نوظهور آسیا و اقیانوسیه، دستاوردهای خرده‌فروشی جهانی نان را با حمایت بیشتر از بازارهای خاصی در خاورمیانه و آفریقابه دست آورده‌اند. کشــــورهای خاورمیانه و آفریقا(MEA:Middle East & African) در سال 2011، رشد قوی خرده‌فروشی برای نان بسته‌بندی‌شده / صنعتی را به دست آورند.

 

اداره غلات ترکیه و تنظیم بازار داخلی و خارجی

اداره غلات ترکیه (TMO: ToprakMahsulleriOfisi) نقش مهمی در بازار غلات دارد. اداره غلات ترکیه(Turkish Grain Board)که در سال 1938 تأسیس شد، یک شرکت اقتصادی دولتی مستقل با مسئولیت محدوداست که بر اساس سرمايه دولتی فعالیت می‌کند.

مأموریتTMO، اقدامات محافظتی برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان با تنظیم بازارهای محصولات کشاورزی، به‌ویژه بازار غلات در حوزه فعالیت تجاری و نگهداری سهام برای شرایط اضطراری تعریف‌شده است.این نهادبه‌عنوان یک سازمان سهامی حائل برای ایجاد ثبات در تولید گندم و قیمت مصرف‌کننده عمل می‌کند.

دولت ترکیه تعرفه‌های بالایی برای غلات و به‌منظور محافظت از بازار داخلی اعمال می‌کند که ازاین‌رو بین دانه‌های داخلی و بین‌المللی تفاوت قیمت وجود دارد.

بااین‌وجود، دولت در سایه رژیـــــم مداخله، صادرات آرد را با معافیت تعرفه واردات گندم، درصورتی‌که آرد فرآوری شده باارزش افزوده صــادر شود، تشویق می‌کند. طبق گفته سازمان جهاني گمرك، سیاست فرایند دروني(IPO:Inward Processing Regime)، به معناي روش گمركي است كه تحت آن ممكن است کالاها به‌صورت مشروط و بر اساس این‌که برای توليد، پردازش يا صادرات بعدی،در نظر گرفته‌شده‌اند به محدوده گمرک وارد شوند. هدف از این امر می‌تواند تقویت صادرات با ارائه قیمت مواد اولیه در بازارهای جهانی، آوردن محصولات صادراتی در عرصه رقابتی در بازارهای بین‌المللی و بهبود و تنوع بازارهای صادراتی باشد.

در ترکیه، مجوز «فرایند داخلی» توسط وزارت اقتصاد صادرشده و این گواهینامه اجازه می‌دهد تا هر نوع مواد خام، محصولات کمکی، محصولات میانی و محصولات موردنیازصنایع تولیدی و تولیدکنندگان صادرات محوراز بازارهای خارجی وارد شود. صادرکنندگان آرد، گواهینامه‌های وارداتی را دریافت می‌کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد گندم را با تعرفه صفر وارد وارد تولید و صادر کنند.

اسن از ادعای استفاده ترکیه از مزایای سیستم معافیت مالیاتی(Duty Draw Back System)*که توسط دولت این کشور اعمال وسازمان تجارت جهانی نیز آن را پذیرفته است،انتقاد کرد.

*بازپرداخت برخی هزینه‌های خدمات، مالیات داخلی و سایر هزینه‌های خاص که از واردات کالا گرفته‌شده است، خدمات پرداخت‌شده برای ورود یا خروج کالا از انبار به‌منظور مصرف.

 

وی گفت:اساساً سیستم اجازه می‌دهد که (فقط) تولیدکننده آرد، گندم خود را بدون هیچ‌گونه هزینه خدمات سفارش برای صادرات آرد همین گندم به یک کشور سوم، وارد کند. پس از پرداخت تمام هزینه‌های مربوطه، محصولات فرعی نیز می‌توانند صادر و یا ثبت سفارش شوند. این سیستم به‌شدت توسط دولت تحت نظارت است و هرگونه سوءاستفاده از آن می‌تواند به‌عنوان تقلب مالیاتی به پرداخت تمام هزینه‌های مربوطه و حکم زندان شود.

همان‌طور که توسط اداره خدمات خارجی وزارت کشاورزی ایالات‌متحده گزارش‌شده است، در سال 2017، ترکیه شروع به اجرای برنامه یارانه ای جدیدی برای محصولات کشاورزی به نام پروژه ملی کشاورزی کرد. هدف از این پروژه تنوع بخشیدن به تولید محصولات کشاورزی ترکیه، افزایش بهره‌وری و کاهش سطح کشت محصولات کشاورزی پُر آب بر مانند برنج و ذرت در مناطق خشک‌سالی است.

در طرح جدید، ترکیه بر اساس طبقه‌بندی آب‌وهوا و خاک،حوزه‌های کشاورزی را به 94 دسته تقسیم و برای هر منطقه یارانه‌های خاصی پرداخت می‌کند. درمجموع، 19 محصول استراتژیک ازجمله گندم، جو، ذرت، چاودار، جو، تریتیکاله، برنج آسیاب شده و محصولات خوراکی، یارانه می‌گیرند. ترکیه همچنین پرداخت حق بیمه به تولیدکنندگان و حمایت از استفاده از بذرگواهی‌شده، سوخت و بیمه کشاورزی را ادامه می‌دهد.

 

امکانات گسترده حمل‌ونقل و صادرات آرد به 100 کشور جهان

واردات ترکیه از شرق، مزایای حمل‌ونقل برای بازارهای صادرات آرد را فراهم می‌آورد؛ زیرا حمل‌ونقل کانتینری به ترکیه کامل می‌شود و خالی می‌شود، که به صادرکنندگان آرد ترکیه مزیت تدارکاتی برای یافتن کشتی‌هاباقیمت ارزان می‌دهد. این وضعیت همچنین به ترکیه کمک می‌کند تا بازار صادرات آرد را به بیش از 100 کشور گسترش دهد.

اسن درباره مزایای لجستیکی ترکیه خاطرنشان کرد: به دلیل موقعیت جغرافیایی، ترکیه تبدیل به مرکزی برای تمام خطوط کانتینری شده است.

بندرهای بزرگی مانند مرسین، ازمیر و استانبول نیز کانتینرجمع‌آوری و تغذیه هستند. به دلیل در دسترس بودن تمام کانتینرها به سمت چین،هزینه و دسترسی حمل‌ونقل بسیار رقابتی است. تقریباً در تمام خطوط، ظرفیت کانتینری بزرگ در ترکیه وجود دارد.

ترکیه یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده خوراک دام در جهان است، درنتیجه، تقاضا برای محصولات جانبی تولید آرد بسیار بالا است.قیمت سبوس گندم در کشور ترکیه نسبت به سایر کشورهای جهان به چند دلیل بالاتر است: اول، با توجه به سطح بالای سرمایه‌گذاری در بخش‌های لبنی و طیور، افزایش تقاضای خوراک، سبوس گندم به‌راحتی در داخل کشور در دسترس است، درحالی‌که ذرت و سویا وارد می‌شوند. همچنین، دام‌هابه‌طورمعمول به‌جای تغذیه در مراتع با خوراک تغذیه می‌شوند و برای سبوس گندم وارداتی، عوارض گمرکی وجود دارد.

وزارت کشاورزی ایالات‌متحده- بخش خدمات خارجی (USDA-FAS)همچنین ارزش بالای محصولات فرعی در بازار ترکیه را به‌عنوان مزیت دیگری برای صادرکنندگان آرد گندم ارزیابی می‌کند.

براساس گزارش ترکی – گرن و فید آپدیت (Turkey-Grain and Feed Update)، قیمت سبوس گندم از مارس 2017 در بازار داخلي 69 لیر ترکیه(190 دلار)و در بازار بین‌المللی فقط 135 دلار در هر تن بود. قیمت بالای سبوس گندم در بازار داخلی ترکیه به علت تقاضای فراوان بخش خوراک دام، منجر به رقابت جهانی صادرکنندگان آرد می‌شود.

 

انقلاب در بذر گندم؛ عامل پیشرفت

وزارت کشاورزی ایالات‌متحده- بخش خدمات خارجیUSDA-FAS))خاطرنشان می‌کند که ترکیه در آغاز دهه 1980 تغییرات برجسته‌ای در زمینه سیاست پایه‌ای مربوط به صنعت بذر انجام و آن رااز یک صنعت عام، به یک صنعت بذر مبتنی بر شرکت‌های خصوصی با اساس تولید بذر در ترکیه انتقال داد.

سیاست بذر ترکیه بر اساس حمایت دولت از کشت گیاه و همچنین پرورش خصوصی است. ظرفیت تولید در هر دو بخش دولتی و خصوصی با کمک سیاست دولتی که از تولید بذر داخلی بااستفاده از بذر گواهی‌شده حمایت می‌کند، افزایش‌یافته است. در ده سال گذشته تولید بذر صددرصدافزایش‌یافته است.

در گزارش دیگری، وزارت کشاورزی ایالات‌متحده- بخش خدمات خارجی USDA-FAS)) اظهار داشت که انتظار می‌رود استفاده از بذر گواهی‌شده در ترکیه به دلیل تشویق دولت به استفاده کشاورزان از آن افزایش یابد وهمچنین این بذورباکیفیت بالاتری که دارند منجر به عملکرد بهتر شوند.

علی اوزبوگدی( Ali Ozbugday)، رئیس هیئت‌مدیره شرکت بذر پروژن(ProGen Seed Inc)و رئیس سابق انجمن ترک تد (TURKTED) گفت که از سال 1985، بخش خصوصی بذر کشور، در پیوند با سیاست‌های جهانی بذر براساس تحولات علمی و تکنولوژیکی و تغییرات در سیستم‌های بذر پیشرفت بنیادی داشته است.

او گفت: با توجه به پیشرفت‌های بخش بذر گواهی‌شده در ترکیه، تولید و استفاده از بذر در طول سال‌ها افزایش‌یافته است. تولید بذر گواهی‌شده گندم درحالی‌که در سال 1996 ، 110 هزار تن بود، در سال 2017 به حدود 700 هزار تن رسید. در ترکیه، متوسط عملکردگندم از 1.98 تن درهکتاردرسال 1996 به 2.36 تن درهکتاردرسال 2006 و امروز به حدود 3 تن درهکتارافزایش یافت.

تأثیر استفاده از بذر گواهی‌شده در این افزایش تولید را نمی‌توان ناچیز پنداشت. بهترین گونه‌های جو و گندم که معمولاً در اروپای مرکزی رشد می‌کنند با استفاده از تکنیک‌های پرورش مرسوم، با گونه‌های ویژه مقاوم ترکیه آمیخته‌شده‌اند.

 

 

چشم‌انداز

به رغم ناآرامی های سیاسی در کشورهای منطقه که یکی از بازارهای صادراتی آرد ترکیه به شمار می رود، همچنین تقاضای عمومی فراوان برای فراورده های طبخ شده از آرد در منطقه پیش بینی می شود قابلیت صادراتی گندم و آرد ترکیه همچنان ادامه یابد. البته افزایش ثبات سیاسی، سرمایه گذاری بیشتر در کشاورزی و صنایع تولید آرد کشورهایی که وابسته به آرد ترکیه هستند، مشکلات سیاسی و تغییر نرخ خدمات گمرکی و نرخ ارز در کشورهای منطقه متغیرهای تاثیرگذار در تجارت آرد ترکیه به شمار می روند.

برگرفته از مجله شماره 209 صنایع زیرساختهای کشاورزی