تحلیل روز: بی سرانجامی تولید اجباری و دستوری در صنعت مرغداری
کشاورزی آینده جهان- 25/ 04/ 1402
گفتار نخست
به دنبال اعتراض و اعلام نظر مخالف بعضی از مرغداران که طی یکی دو سال گذشته نژاد مرغ گوشتی آرین را نه با میل و اراده خود بلکه به ناگزیر در فارم های خود پرورش داده بودند و اطلاع بخش دولتی از این موضوع، همچنین تنگناهای ارزی برای واردات نهاده های مورد استفاده در صنعت مرغداری؛ به نظر می رسد بخش دولتی مربوط، به این نتیجه رسیده است که نباید بیش از حد به مرغداران اصرار کند که از نژاد آرین استفاده کنند البته باید چرخه اصلاح نژاد این لاین با بودجه کافی تا آنجا که به بهره وری مطلوب می رسد ادامه یابد.
هرچند نتیجه گیری کنونی دولت در مورد استفاده از نژاد آرین هنوز آشکارا و با صراحت بیان نشده است ولی این در حالی است که دربارۀ مرغ نژاد آرین و وقفه طولانی 18ساله در فرایند اصلاح نژادی آن همچنین ناکارآمدی در عرصه بهره وری مطلوب؛ بعضی از نشریات تخصصی در همان سال های اول برای تجاری کردن این سویه نژادی بدون تعارف و رودربایستی مطالبی نوشتند، البته بعد از بازبینی در تحقیقات مسئولانه اصلاح نژادی توسط یک موسسه دولتی وابسته به وزارت جهادکشاورزی و بعد از آن توسط یکی از نهادهای قدرتمند غیر دولتی.
این مطالب برگرفته از این واقعیت بود که بعضی رسانه های تخصصی با متن این صنعت و جامعه مرغداران چه در عرصه تشکل های سراسری چه استانی و شهرستانی، بیشتر از مناسبات دولتی رسمی در تماس هستند. به زبان ساده تر؛ مرغداران درددل هایشان را بیش از دولت با خبرنگاران مجلات تخصصی و پایگاههای تخصصی بخش کشاورزی در میان می گذارند.
لذا در همان سال های اول ترویج استفاده از جوجه های گوشتی نژاد آرین، مرغداران در تجربه عملی یا عرصه میدانی تولید که واقعی و بری از هرگونه جهت گیری سیاسی است به پایگاه خبری کشاورزی آینده جهان(کاج پرس) گزارش دادند که جوجه ریزی از نژاد آرین صرفه اقتصادی ندارد و ترجیح می دهند در نوبت جوجه یک روزه سایر نژادهای تجاری بمانند تا جوجه آرین بریزند.
نارضایتی مرغداران در ارتباط با جوجه ریزی آرین به رغم حمایت های جدی دولت یعنی معاونت اموردام وزارت جهادکشاورزی چنین تلقی می شد که شاید مرغداران آموزش لازم برای پرورش این نژاد را ندیده اند و یا اصولا جزو مرغدارانی هستند که مدیریت فارم یا مدیریت تغذیه آنان با اشکال مواجه است و چه بسا اگر از سایر نژادهای تجاری وارداتی نیز استفاده کنند بازهم بازدهی و بهره دهی فارم آنها مطلوب و مناسب نخواهد بود ولی تماس و گفتگوی خبرنگاران کاج پرس و مجله صنایع زیرساخت های کشاورزی(دامپروران سابق) با بسیاری از مرغداران در استان های مختلف آشکار ساخت حتی واحدهای بزرگ، مدرن و موفق هم در رابطه با جوجه ریزی آرین گلایه دارند.
این موضوع برای کارشناسان بخش دولتی هم آشکار شد به همین دلیل برای ترغیب و تشویق مرغداران انواع و اقسام امتیازها را برای مرغدارانی که از جوجه آرین استفاده می کردند در نظر گرفتند و حتی تقدم صادرات را برای گوشت مرغ آرین منظور کردند اما مرغداران که بجز جلوگیری از زیان خود هیچ منظور و مقصود دیگری را دنبال نمی کردند از جوجه ریزی آرین دوری کردند.
کار به آنجا کشید که مرغداران بجای سهمیه اجباری آرین از سایر نژادهای تجاری موجود در بازار در مزارع خود می ریختند و برای پاسخ گویی به بخش دولتی و استفاده از امتیازات آن به منظور اثبات اینکه جوجه آرین پرورش داده اند از همان دلالان تائیدیه جوجه ریزی و تحویل گوشت آرین به کشتارگاه را برای هر قطعه جوجه خریداری می کردند و در نتیجه دستور اکید به مرغداران که حتما بعد از 4 دوره یا بیشتر جوجه ریزی در سال از نژادهای تجاری موجود باید یک دوره آرین بریزید با شکست مواجه شد.
سکه نژاد آرین نه در عرصه های توجیحات شبه علمی آکادمیک و آمارهای غیرواقعی طرفداران این نژاد؛ بلکه در میدان عمل و عرصه بازار و بازرگانی این نژاد از رونق افتاد اما چون بازبینی و اصلاح نژاد آرین بعد از 18 سال وقفه با یا بدون دلیل متکی بر یک استنباط نادقیق جنبه امنیتی به خود گرفت و وارد دستور کار و روال دستورات اقتصادی دولت شد؛ ادامه اصلاح نژاد آرین و اعلام های مکرر که در یکی دو سال آینده 100درصد تولید گوشت مرغ از نژاد داخلی آرین خواهد بود، عملا محقق نشد.
آنان البته چنین استدلال می کردند که باید به یک تولید داخلی و ملی که حاصل کار محققان ایرانی است متکی شد و نباید به نژادهای تجاری خارجی که هر آن ممکن است زیر ساطور تحریم های ظالمانه قرار گیرند، اتکا کرد.
طرفداران این نگرش یک امر ملی در حوزه اقتصاد را برای اثبات نظریه خود بکار می گرفتند تا مخالفان آنان جرات گفتن سخن مخالف نداشته باشند و هنوز هم برای پیشبرد نظر خود بر این استدلال پای می فشارند.
این طرفداران مصر خوداتکائی در نژاد مرغ گوشتی به دلیل تحریم این مادۀ غذایی بسیار مهم، نمی توانند به این پرسش پاسخ دهند که اگر قرار باشد در یک مقطعی نژادهای گوشتی تحریم شوند؛ چرا نژادهای مرغ تخمگذار مانند های لاین که ریشه آنهم همان شرکت آویاژن است تحریم نشد!؟ گفتنی است از دیرباز تاکنون تولید تخم مرغ کشور نیز متکی به یک یا چند نژاد وارداتی است.
نکته مهم دیگر اینکه هزینه واردات نهاده ها شامل ذرت دانه ای و کنجاله سویا با ارز ارزان قیمت 28،500 تومانی ترجیحی برای دولت با توجه به تنگناها و محدودیت های ارزی بسیار دشوار است؛ آیا ادامه طرح استفاده از نژاد کم بازده و ضریب تبدیل کم در تولید یعنی مصرف دان بیشتر و تولید گوشت کمتر اتلاف منابع گران سنگ برای دولت نیست!؟ این چه حمایت از اقتصاد ملی است که بر تنگناهای دولت و خروج ارز بیشتر از کشور می انجامد؟
لذا خارج از اینکه این دستور و مداخله در تولید و اقتصاد از کجاست باید تا وقتی که این نژاد به مرحله بالاتری از اصلاح و بازدهی و بهره دهی می رسد، آن را از دستور دولت و تحمیل به مرغداران خارج کرد و حاضر نشویم به قیمت ضررو زیان مرغداران، اتلاف منابع نهاده ها و کاهش میزان تولید گوشت مرغ و مساله ای که مبنای واقعی در دیپلماسی جهانی ندارد را تبدیل به یک سیاست امنیتی مداخله جویان دستوری در اقتصاد کشاورزی نماییم، زیرا اگر نژاد آرین می توانست راهگشا باشد تا حالا جواب داده بود.
قربانی کردن اقتصاد تولید گوشت مرغ بخاطر چنین سیاستی دور از مصلحت و منافع کشور است و باید از سمت دیگری به موضوع نگریست. دستور به مرغداران که از نژاد آرین جوجه ریزی کنید ما زیان شما را می دهیم، سیاست دوسر باخت است که در جهت منافع کشور نیست، هم دولت زیان می کند و هم مرغدار و سرانجام خوبی نخواهد داشت.
منصور انصاری
در شبکه های اجتماعی ما را دنبال نمایید:
