تعارض منافع و باز هم بلبشو در تنظیم بازار برنج
کشاورزی آینده جهان- 06/ 11/ 1402
منصور انصاری
همگان اطلاع دارند که در سال ،1400 مسئولان به دلیل گرانی برنج داخلی و نارضایتی مصرف کنندگان، شتاب زده و بدون ارزیابی درست، مجوز واردات حدود 2 میلیون تن برنج را صادر کردند. گرچه طبق گفته خود مسئولان، میزان واردات برنج در این سال نه 2 میلیون تن، بلکه یک میلیون و 800 هزار تن بوده است.
به هر حال، این واردات بی رویه و بدون نظارت، بازار برنج داخلی را به هم ریخت و کشاورزان زیان دیدند. آن دسته از واسطه ها نیز که برنج را از کشاورزان با نازلترین قیمت خریداری و انبار کرده بودند، نتوانستند برنج انبار شده خود را به راحتی در بازار آب کنند، یعنی سود کلانی که انتظار داشتند را کسب نکردند. این مقدار برنج واداتی که بخشی با نرخ 4200 تومانی و بخش کمی نیز با نرخ 28 هزار و 500 تومانی وارد شده بود بحران آفرید، گرچه مسئولان منکر واردات برنج به عنوان یک کالای اساسی در سال 1400 با نرخ ترجیحی 4200 تومانی می شوند ولی هر چه بود بازار را به زیان تولید داخل رقم زد.
در این میان، فریادهای علیزاده شایق دبیر انجمن برنجکاران نیز به جایی نرسید. این تجربه تلخ و زیان آور موجب شد وزارت جهادکشاورزی، سامانه کنترل واردات برنج را در مبادی ورودی گمرکات کشور نصب کند تا واردات برنج به همان اندازه که مجوز داده شده انجام گیرد. در سال ،1400 وارد کنندگان برنج سعی داشتند از مطبوعات دوری کنند و پاسخگو نشوند تا زیر به زیر، برنج وارداتی با ارز ارزان قیمت را در فضای ناتوانی قدرت خرید مصرف کنندگان با قیمت های مصوب و یا بیشتر از آن بدون سر و صدا در بازار آشفته آب کنند. بسیاری از مصرف کنندگان هم که نمی توانستند برنج داخلی بخرند از عرضه برنج خارجی استقبال کردند. عده ای متقلب هم برنج داخلی را با برنج ارزان وارداتی قاطی و به زیان مصرف کنندگان وارد بازار کردند.
به هر حال، بازار برنج به دلیل واردات بیش از نیاز به بهانه ذخیره استراتژیک و یا افزایش قیمت ماکارونی، آشفته شد، آشفتگی ای که وزارت جهادکشاورزی را در شرایط مخمصه آمیز پیش بینی نشده ای قرار داد. بساط تنظیم بازار برنج به هم خورد و واردات، ابتکار عمل را در دست گرفت. بگیر و ببندهای تعزیراتی هم نتیجه نداد. برنج کاران داخلی هم سوختند و ساختند. البته دلالان همیشه حاضر در شرایط بی سر و سامانی به سودهای خوبی رسیدند. در این بازار آشفته برنجکاران بیش از همه زیان دیدند.
امسال یعنی سال زراعی 1402-1403، به گفته مسیح کشاورز دبیر انجمن تولید کنندگان و تامین کنندگان برنج ایران در مصاحبه ای به تاریخ 27 دی، قرار است تا پایان سال یک میلیون تن برنج به ارزش یک میلیارد دلار وارد کشور شود. دبیر این انجمن می گوید: در سال 1400 هم مقرر شد یک میلیون و 126 هزار تن برنج توسط بخش خصوصی و اعضای انجمن و 347 هزار تن نیز توسط شرکت بازرگانی دولتی وارد شود. گرچه طبق اخبار و گفته ناظران این رقم به دو میلیون تن هم رسید چون نظارت دقیقی بر این میزان واردات وجود نداشت. از سوی دیگر، معاون بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی با تشریح و توضیح زیاد می گوید: در سال 1400 یک میلیون و 800 هزار تن برنج به دلیل افزایش قیمت برنج داخلی، ذخیره استراتژیک و افزایش قیمت کالاهای جایگزین مانند ماکارونی وارد شده است.
خانی نوذری معاون بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در این گفتگوی خود با رسانه ها ضمن تکذیب واردات 2 میلیون تن برنج در سال 1400 به آمار میانگین واردات برنج می پردازد و در نهایت می گوید: برنامه ریزی کرده ایم که یک میلیون تن در سال جاری واردات داشته باشیم. البته در فحوای گفتگوی ایشان آشکار می شود این صغری کبرا چیدن ها برای این است که بگوید صدور مجوز غیر متعارف رانتیه به یک شرکت خاص تکذیب می شود.
اما فراتر از همه این بحث ها و اینکه واردات یک میلیون تن ضرورت دارد و برایش برنامه ریزی شده است، موضوع اظهارنظر استاندار گیلان است که روز چهارم بهمن با صراحت به رسانه ها می گوید: نیاز برنج وارداتی ایران 550 تا 650 هزار تن است زیرا سرانه مصرف 45 کیلویی برای هر فرد اعم از برنج داخلی یا خارجی نادرست است.
به عبارتی اسدالله عباسی استاندار گیلان یکی از استان های عمده تولید برنج، یک اختلاف 350 تا 450 هزار تنی در مورد میزان واردات برنج با مسئولان مرتبط دارد. این تناقض آماری را باید در کجا قرار داد؟ چه کسی درست و چه کسی نادرست می گوید؟ تکلیف چیست؟ البته عباسی در همین مصاحبه خود در مورد تمام مسائل مهم مملکتی از جمله برجام هم اظهار نظر کرده است ولی آنچه مهم است تناقض گفتار ایشان با دست اندرکاران مستقیم واردات برنج است که باید تدقیق شود تا مثل سال 1400 دچار آشفتگی بازار برنج به خاطر عرضه بیش از حد یا کمبود آن در بازار نشویم.
در شبکه های اجتماعی به ما بپیوندید:
