آبزی اکسیر کوثر؛
شاخص و الگوی توسعه پایدار در عرصه آبزیپروری
همانطوری که در گزارشهای قبلی نیز اشاره شد، سازمان اقتصادی کوثر و در پی آن گروه کشاورزی این سازمان طی 5 سال گذشته با هدف توسعه سرمایهگذاری و نگرش ایجاد الگوهای موفق و پیشرو در عرصه فعالیتهای تولیدی موضوع گسترش زنجیرههای تولید را در برنامه کار خود قرار داده است.
پیشازاین، دو مجموعه مجتمع اجداد سپیدان کوثر بهعنوان یک زنجیره تولید و تکثیر دام سبک برای گسترش گلههای مولد و پر تولید حوزه شیر و گوشت،و شرکت کشت و صنعت اشراق در عرصه زنجیره کشاورزی تا تولید شیر و گوشت و دام سنگین را معرفی کردیم.
در این شماره علاوه بر معرفی کشت و صنعت شریفآباد، یک زنجیره کامل درحوزه آبزیپروری را در گفتگوی اختصاصی با مدیرعامل شرکت «آبزی اکسیر کوثر» معرفی میکنیم.
این مجموعه، فراتر از یک زنجیره کامل در حوزه تولید و تکثیر انواع ماهی گرمابی و سردآبی، در یک خلاقیت کمسابقه و برای اولین بار در ایران، تمامی فرایند طراحی، ساخت،نصب و راهاندازیقفسهای شناور شامل همه قطعاتآن را با مهندسی معکوس و تکنولوژی داخلی برای واحدهای تحت پوشش خود و عرضه به متقاضیان انجام داده است.
دکتر میثم صالحی متولد 1361، مدیرعاملجوان این شرکت است که تحصیلات خود را در رشته تکثیر و پرورش آبزیان به پایان برده است.
وی دارای نگرشهای کلان برای توسعه پایدار آبزیان در آبهای داخلی و ساحلی استومقالات متعددی در این حوزه در سابقه فعالیتهای علمی خود دارد.
وی بر این باور است که اگر تکنولوژی پرورش آبزیان را فرهنگسازی و موضوع توسعه پایدار را از بازار عرضه و تقاضای محصولات آبزی سازماندهی و تنظیم کنیم به یکی از منابع بزرگ و پایانناپذیر مواد پروتئینی در کشور دست مییابیم که میتواندبخش عمدهایاز نیاز جامعه به مواد پروتئینی را تأمین کند.
این غذای سالم ضمن اینکه بهسلامتی جامعه نیز کمک خواهد کرد بهتدریج جایگزین بخشی از تقاضا برای گوشت قرمز میشود.
دکتر میثم صالحی در ادامه بحث خود و پس از معرفی فعالیتهای شرکت آبزی اکسیر کوثر تأکیدمیکند؛ گوشت آبزیان یک کالای پروتئینی است که باید در جامعه مصرف و توسط دستگاههای حاکمیتی ارزیابی کیفی شود و با درجهبندیهای 4 گانه و یا بیشتر قیمتگذاری و عرضه گردد تا مصرفکنندگانهرکدام بر اساس قدرت خرید و نیاز خود توانایی انتخاب داشته باشد.
در فرایند نهایی چنین بازاری است که سرمایهگذاری برای تولید و فراوری محصولات آبزی گسترش مییابد، اگر تمایز کیفی محصولات و تفاوت قیمت آنهادر بازار اعمال نشود ارتقا کیفی و کمی صورت نمیگیرد.
ایشان با تأکید بسیار این پرسش اساسی را برای مسئولان و مردم مطرح میکند: آیا قزل الای پرورشیافته با آب چشمه و خوراکاستاندارد صنعتیفرموله شده با تکنولوژی روز دنیا،با همین نوعِ ماهی،پرورشیافتهدر آب رودخانهای که از شرایط بهداشتی لازم برخوردار نیست و از ضایعات کشتارگاهی فراوریشدهتغذیه میشود، باید در بازار بعثت یکسان قیمتگذاری شود؟
دکتر صالحی مدیرعامل شرکت آبزی اکسیر کوثر میگوید: این وظیفه ارگانهای دولتی است که با توجه به اطلاعات کاملی که در مورد تمامی استخرهای پرورش ماهی و آبزیان دارند با یک فرمول ساده انواع ماهی را درجهبندی و با تأکید بر فرایند پرورش و نوع تغذیه امکان انتخاب به مصرفکنندگان را بدهند که برای ماهی باکیفیت لاشه برتر قیمت بیشتری پرداخت کنند.
این بازار که میبایدبا نظارت نهاد مسئول تنظیم شود، عاملی در توسعه پایدار آبزیپروری و گسترش سرمایهگذاری و افزایش کمی و کیفی تولید خواهد شد.
وی یادآور میشود چنین طرحی را مهیا و آماده ارائه به نهادهای مسئول کرده است و درکمتر از 2 ماه میتوان آن را اجرا،کدبندی و در بازار عرضه نمود که موجب رقابت در میان تولیدکنندگانمیشود.
ایشان یادآور شد: این شیوه تنظیم بازار در مورد تمامی فراوردههای غذایی با منشأ دامی یکی از عوامل اصلی گسترش سرمایهگذاری است و میباید ضمن نظارتهای حاکمیتی فرهنگسازی نیز صورت گیرد.
شرکتی با ظرفیت تولید 30 درصد بچه ماهی قزلآلای کشور
در ابتدای این مصاحبه از مدیرعامل شرکت آبزی اکسیر کوثر میخواهیم خود را معرفی و در مورد شاخصهای کلی فعالیتهای تولیدی شرکت اطلاعاتی در اختیار خوانندگان ما قرار دهد.
میگوید: میثم صالحی هستم، دکترای تکثیر و پرورش آبزیان و مدیرعامل شرکت. این شرکت تحت پوشش شرکت سرمایهگذاری کشاورزی کوثر یا همان هولدینگ کشاورزی است که متعلق به سازمان اقتصادی کوثر میباشد.
وی در ادامه میگوید: حوزه فعالیت تخصصی ما شیلات است و تمامی فعالیتها در این حوزه شامل تولید، تکثیر، خوراک، بازرگانی وپرورش بچه ماهی را شامل میشود.بهطور ویژه به تکثیر و پرورش قزلآلا خواهیم پرداخت.
دکتر صالحی با اشاره به تکثیر و پرورش ماهی قزلآلامیگوید:دو مزرعه بزرگ تکثیر ماهی قزلآلای کشور در اختیار ماست که در این دو مزرعه ظرفیت تولید 25 تا 30 درصد بچه ماهی قزلآلای کشور را در بهترین شرایط بهداشتی و کیفی دارا هستیم.
استقرار زنجیره کامل تولید در عرصه آبزیپروری
دکتر صالحی یادآور شد: این شرکت با استقرار زنجیره کامل تأمین و تولید در قالب برندهای معتبر و خوشنام، منبع قابلاتکایتأمین بخشی از پروتئین موردنیاز بازارهای داخلی و منطقهای آسیای غربی خواهد بود و محصولات خود را با رعایت استانداردهای جهانی عرضه میکند.
جایگاه حقوقی و اهداف بلندمدت
دکتر صالحی گفت: شرکت آبزی اکسیر کوثر در تاریخ 24/12/89 اعلام موجودیت کرد و در راستای تولید و امنیت غذایی در کشاورزی بهمنظوربهینهسازی منابع آب و ارتقاء دانش فنی بهرهوری از آب در حوزه آبزیپروری و نهایتاً افزایش تولید در واحد سطح فعالیت میکند.
مدیرعامل شرکت آبزی اکسیر کوثر گفت: همانطوری که اشاره شد، این شرکت دارای 2 مزرعه تکثیر و پرورش قزلآلایرنگینکمان در استان لرستان بوده که جزء بزرگترین مزارع تکثیر و پرورش این نوع از ماهی در کشور میباشند. ماهی قزلآلایرنگینکمان یکی از گونههای پرورشی است که از ارزش اقتصادی بالایی نیز برخوردار است.
20 هزار تن تولید گوشت آبزیان
دکتر صالحی گفت: در حال حاضر در تمام طول سال سه محصول اصلی تخم چشم زده بچه ماهی و ماهی پرواری قزلآلایرنگینکمان در شرایط بهداشتی تولید و به فروش میرسد. یکی از اهداف کوتاهمدت و میانمدت این شرکت دستیابی به 20 هزار تن تولید گوشت آبزیان، اجرای فاز دوم طرحهایتوسعهای واقع در احمدآباد مستوفی(جهان کشت)، تولید ماهیان خاویاری در تهران، طرح پرورش ماهیان گرم آبی در استان کرمانشاه و اهواز و پرورش میگو در گرگان و طرح مشارکت یا ابتیاع کارخانه فراوری ماهی میباشد.
لازم به ذکر است که تمامی فعالیتهای شرکت آبزی اکسیر کوثر وابسته به سازمان اقتصادی کوثر تا پایان سال 1395 حدود 800 میلیارد ریال بدون استفاده از تسهیلات بانکی دولتی است. این شرکت درحال حاضر برای 200 نفر بهصورت مستقیم و برای 300 نفر غیرمستقیماشتغالزایی کرده است.
مدیریت راهبردی مشارکتی با بخش خصوصی با اهداف توسعه آبزیپروری
دکتر صالحی مدیرعامل شرکت آبزی اکسیر کوثر در مورد دستیابی به 20 هزار تن گوشت ماهی در سراسرکشور یادآور شد که این مقدار تولید دراستراتژی تولید مشارکتی یا مستقل برنامهریزیشدهو قرار است با مزارع دیگر که ظرفیتهای کمتری دارند یا ظرفیتشان مناسب است اما دچار ضعف گردش مالی یا منابع مالی هستند مشارکت کنیم.
این فرایند اجرایی شده و قصدمان این است که تکنولوژی فراوری و مدیریت اداره مزرعه، همچنین بهبود خوراک و تغذیه و سایر تجارب علمی کسبشده را به مزارع کوچک سنتی و نیمه سنتی انتقال دهیم. هدف مدرن سازی این مزارع با کمک خود آنهاست و اینیکی از پروژههای توسعه آبزیپروری در سطح کشور میباشد که توسط شرکت آبزی اکسیر کوثر مدیریت میشود.
برند ماهی چال کوثر
دکتر صالحی میگوید: از سال 1390 یک برند به نام ماهی چال کوثر ثبت کردیم. پایه و اساس این نامگذاری و برند سازی چشمهای به نام ماهی چال در استان لرستان است که بسیار معروف است و از دیرباز ماهی قزلآلا در آن استان پرورشمییافته است. ما این برند را از این چشمه معروف اقتباس کردهایم.
بستهبندی و عرضه
مدیرعامل شرکت آبزی اکسیر کوثر به تولید و بستهبندی انواع ماهی همانند فیله ماهی قزلآلا و ماهی شکم خالی و عملآوری آن به شیوههای مختلف اشاره کرد و گفت: این ماهیها را بهصورت تازه و منجمد به بازار عرضه میکنیم و زنجیره کامل تولید تا عرضه مستقیم ماهی به مصرفکنندگان را در اختیارداریم.
وی افزود: این مرکز، ظرفیت آنی نگهداری 300 تن ماهی بهصورت زنده را دارد و هرگونه ماهی بهصورت زنده قابلعرضه به مصرفکننده است. روزانه در مرکز احمدآباد مستوفی بهطور متوسط 10 تن ماهی زنده بهصورت مستقیم به مصرفکنندگان جزء عرضه میشود.
دکتر صالحی گفت: در همین مرکز ماهیانی چون آمور، کپور، بیگ هد، فیتوفاک و خاویاری و دو نوع ماهی قزلآلای معمولی و قزلآلای رنگی (سالمون)، تولید و عرضه میشود و در چارچوب گسترش فرهنگسازی برای مصرف ماهی، در همین مرکز ترتیبی دادهشدهکه خانوادهها با فرزندان خود میتوانند برای ماهی گیری مراجعه کنند. یقین داریم این اقدام، بهعنوان یک خاطره خوب در سطوح مختلف جامعه انعکاس خواهد داشت و موجب استفاده بیشتر از گوشت ماهی نیز خواهد شد.
فعالیتهای مجموعه واحدهای تحت پوشش
دکتر صالحی با اشاره به مجموعه فعالیتهای تحت پوشش شرکت آبزی اکسیر کوثر میگوید: از عمدهترینفعالیتهامیتوان به مواردی چون؛ تولیدکننده تخم چشم زده در تمام فصول سال، نمایندگی شرکت PescicolturaBurrini ایتالیا در واردات تخم چشم زده، فروش ماهی پرواری در اندازههای مختلف ( تحت نظارت سازمان شیلات استان تهران)، انجام امور تحقیقاتی – پژوهشی درزمینهٔ تکثیر و پرورش آبزیان، بهداشت و بیماریهای آبزیان، صید و بهرهبرداری و فراوری محصولات شیلاتی، مدیریت، بهسازی و طراحی نوین مزارع پرورش ماهی و میگو، طراحی و ساخت راکتور مخروطی اکسیژن ساز در سیستم تزریق اکسیژن به آب، طراحی و ساخت سیستم کنترل هوشمند کیفیت آب مزارع پرورش آبزیان، ابداع و نوآوری در تولید دستگاه یونساز مس و نقره آب، جهت مبارزه با جلبک زدن ومیکروارگانیسمهایبیماریزا در استخر پرورش آبزیان، ساخت دستگاه دستی شکم خالی کن ماهی، ابداع دستگاه تولید ماهیان تکجنس بر پایه شوکهای فشار و پرتودهی، طراحی و برنامهریزی اکوتوریسم با تأکید قوی سازی فرهنگ مصرف و ترویج آبزیان، رنگهای ضد باکتریایی و جلبکی جهت ضدعفونی استخرهای پرورش ماهی و فروش بچه ماهی در اوزان مختلف اشاره کرد.
از دکتر صالحی در مورد سایر مراکز تحت پوشش شرکت آبزی اکسیر کوثر سؤالمیکنم، میگوید: علاوه بر مزرعه احمدآباد مستوفی با محوریت اکوتوریسم، مرکز عرضه و جمعآوری بهداشتی ماهی باهدففرهنگسازی و آنچه که گفته شد این شرکت دارای مراکز دیگری به شرح زیر میباشد:
1- مزرعه تکثیر و پرورش ماهیچال
2- مزرعه پرورش فیروزکوه
3- مزرعه تکثیر و پرورش سراب کهمان (احرار)
4- پرورش ماهی خاویاری و کپور معمولی در قفس سد شهدای گمنام (استان کرمانشاه)
5- مرکز تحقیقات شیلات قصر شیرین کرمانشاه (تکثیر و پرورش میگوی آب شیرین و کپور)
6- سایت پرورش ماهی در قفس سد ایوشان
7- سایت پرورش ماهی در قفس منطقه جفرود بندر انزلی
8- کارخانه آرد ماهی کیلکای ظفر
دکتر صالحی در تشریح بیشتر زنجیره تولید آبزیپروری شرکت میگوید: یکی از اساسیترین موضوعات در مراحل پرورش، خوراک استاندارد و صنعتی است، به همین خاطر اقدام به دریافت پروانه یک کارخانه آرد ماهی کیلکا کردیم.
این کارخانه در زمینی به مساحت 5100 مترمربع به آدرس: گیلان، لشت نشاء، ابتدای جاده زیباکنار، روستای امیلان در سال 1381 موفق به دریافت پروانه بهرهبرداری گردید و دارای یک خط تولید پیوسته، یک خط تولید بچ به ظرفیت 5 تن، 3 عدد خشککن، 4 عدد آسیاب، 1 عدد میکسر، کیسهپرکن و سایر ملزومات میباشدو ظرفیت تولید 1500 تن آرد ماهی کیلکا،1500 تن آرد ماهی جنوب و 210 تن روغن ماهی را دارد.
تخم فرآوری شده ماهی قزلآلایرنگینکمان پرورشی (rainbow trout roe)
دکتر صالحی به موضوع تخم فراوریشده ماهی قزلآلایرنگینکمان اشاره کرد و گفت: یکی از فعالیتهای ویژه شرکت همین محصول است که بسیار اقتصادی است. ایشان در رابطه با خواص این ماده غذایی ارزشمند گفت: خاویار یک ماده پر انرژی است که طعم و بوییبسیار خوشایند دارد.بهطور عمده پروتئین موجود در خاویار متشکل از اسیدهای آمینه آرژنین، هیستامین، ایزولوسین، لیزین و متیونین است.
چربی موجود در خاویار نیز به دو دسته عمده تقسیم میشود که عبارتاند از: 25 درصد کلسترول و 75 درصد لسیتین. مصرف خاویار از ابتلا به بیماری افسردگی و بیماریهای قلبی و عروقی پیشگیری میکند، زیرا در خاویار غلطت اسیدهای چرب از نوع امگا 3 بسیار بلند است و در بدن به اسیدهای چرب تبدیل میشود. این اسیدهای چرب بهدستآمده در سنتز میلین (پوشش سلول عصبی) نقش به سزایی ایفا میکند، به همین دلیل مصرف خاویار در سلامت سلولهای عصبی بسیار مؤثر است.
تولید صد در صد قفسهای پرورش ماهی با استاندارد جهانی در داخل کشور
از دکتر صالحی در مورد یکی از دستاوردهای تحقیقاتی مطالعاتی شرکت آبزی اکسیر کوثر، که برخلاف بسیاری از تحقیقات موجود در کشور در قفسههانمانده و وارد مزارع پرورشی شده است سؤالمیکنم، میگوید: این مورد همان ساخت قفسهای پرورش ماهی در آبهای داخلی و سواحل دریاهاست که ما با مهندسی معکوس موفق به ساخت، تولید تور، قطعات و تمامی تکنولوژی آن از صفر تا صد شدیم، ساختهای که انحصار تکنولوژی آن در جهان در اختیار نروژیهاست و ما با استاندارد NS9415 نروژ در ایران تولید، عرضه، نصب و اجرا میکنیم.
دکتر صالحی میگوید: با توجه به اینکه بیشترین مواد اولیه موردنیاز ساخت انواع قفسهای پرورش ماهی مواد پتروشیمی است و کشور ما تولیدکنندهاین مواد استدر قیمت تمامشده مزیت نسبی داریم و با یکسوم قیمت تمامشده جهانی (اروپایی) این فراورده صنعتی مورداستفاده در پرورش آبزیان را عرضه میکنیم. این یک دستاورد نه برای شرکت ما بلکه برای کل کشور است و با توجه به اینکه وزارت جهاد کشاورزی پرورش ماهی در قفس را یکی از اولویتهایششگانه خود به شمار آورده و بر آن تأکید کرده است، ما آمادگی داریم این تکنولوژی را از مرحله تولید تا نصب و راهاندازیبرای تمام متقاضیان با توجه به مکان استقرار استخرهایشان ارائه دهیم.
خلاصهای از دستاوردهای ساخت قفس پرورش ماهی و نصب و راهاندازی آنها
دکتر صالحی در پاسخ این درخواست که «به مصادیق ساخت و مراحل مختلف قفسهای پرورش ماهی و نصب و راهاندازی آنان اشارهکنید»، گفت: علاوه بر مواردی که ذکر میشود، جزوه کاملی از مصادیق و جزئیات قطعات و تورها و موارد دیگر با مشخصات فنی نیز برای اطلاع متقاضیان چاپ کردهایم.
دکتر صالحی در ادامه گفت: طراحی و تولید تمام تجهیزات سایتهای پرورش ماهی در قفس، راهاندازی پروژه 200 تنی پرورش در قفس ماهیان خاویاری و گرمابی در محل سد شهدای گمنام قصر شیرین، راهاندازی پروژه 200 تنی پرورش در قفس ماهی قزلآلا در محل سد ایوشان لرستان،راهاندازی پروژه 3000 تنی پرورش در قفس در محل سواحل جفرود دریای خزر، طراحی و تولید براکت تزریقی سایز 315 و طراحی و تولید سهراهی پایه براکت و طراحی و تولید تور پلیاتیلن پرورش ماهی در قفس برای اولین بار در ایران، تأمینکننده انواع لوازم و تجهیزات پرورش ماهی در قفس، طراحی و تولید متعلقات ازجملهاستاپرها و پینهای نگهدارنده براکت، طراحی و تولید دستگاه تور شور (NetCleaner) قفسهای پرورش ماهی، طراحی و تولید انواع لنگر و متصلکننده (Collector) در اندازهها و اشکال مختلف، نصب و راهاندازیقفسهای پرورش ماهی در دریاچههای پشت سد و دریا، تأمین بچه ماهی در اوزان مختلف و درنهایت، ارائه خدمات حمل بچه ماهی از مراکز تکثیر و پرورش شرکت به مراکز پرورش مشتریان ازجملهفعالیتها در این زمینه است.
مشخصات مزرعه احمدآباد مستوفی Ahmad Abad Mostofi Farm
محل |
استان تهران |
Tehran Province |
Location |
نوع فعالیت |
نگهداری ماهی اکوتوریسم |
Supply center and depot of live fish |
Activities |
سیستم |
نیمه مدار بسته- آب جریان دار -استخر خاکی |
Semi-recirculating, flow through, earthen pond |
System |
ظرفیت تن |
100 |
100 |
Capacity(Tons) |
گونهها |
قزلآلارنگینکمان کپور ماهیان چینی و خاویاری |
Rainbow trout, Asian carps, Sturgeons |
Fish species |
دبی آب ورودی (Lit/S) |
65 |
65 |
Flow input(lit/s) |
منبع آبی |
چاه |
Water Well |
Water source |
مساحت (مترمربع) |
55000 |
55000 |
Area(m2) |
مزرعه تکثیر و پرورش ماهیچالMahichal Farm
محل |
استان لرستان |
Location |
|
نوع فعالیت |
تکثیر و پرورش |
Activities |
|
سیستم پرورش |
آب جریان دار -متراکم |
System |
|
گونه پرورشی |
قزل آلا رنگینکمان |
Fish species |
|
دبی آب ورودی (lit/s) |
1000 |
Flow input(lit/s) |
|
منبع آبی |
چشمه |
Water source |
|
مساحت(مترمربع) |
55000 |
Area(m2) |
|
ظرفیت تولید سالیانه پروار (تن) |
500 |
Annual production capacity of grow-out fish (tons) |
|
ظرفیت تولید سالیانه بچه ماهی ( میلیون قطعه) |
30 |
Annual production capacity of fry fish(million pieces) |
مزرعه تکثیر و پرورش احرارAhrar Farm
محل |
استان لرستان |
Location |
|
نوع فعالیت |
تکثیر و پرورش |
Activities |
|
سیستم پرورش |
آب جریان دار- متراکم |
System |
|
گونه پرورشی |
قزل آلا رنگینکمان |
Fish species |
|
دبی آب ورودی (lit/s) |
15000 |
Flow input(lit/s) |
|
منبع آبی |
چشمه و رودخانه |
Water source |
|
مساحت (مترمربع) |
47500 |
Area(m2) |
|
ظرفیت تولید سالیانه پروار(تن) |
800 |
Annual production capacity of grow-out fish (tons) |
|
ظرفیت تولید سالیانه بچه ماهی(میلیون قطعه) |
35 |
Annual production capacity of fry fish(million pieces) |
محصولات شیلاتی:Sea Food Products:
|
|
2.Gutted rainbow trout |
|
3.Head-off gutted rainbow trout |
|
4.Single fillet of rainbow trout |
|
5.Butterfly fillet of rainbow trout |
|
6.Pink flesh rainbow trout |
|
7.Giant fresh water prawn |
|
8.Whole fresh/frozen sturgeons |
|
9.Seafood products from carp |