جمعه, ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

اخبار کشاورزی

آموزش و ترویج، رمز ارتقای بهره وری در کشاورزی اقتصادی بازار محور

آموزش و ترویج، رمز ارتقای بهره وری در کشاورزی اقتصادی بازار محور

 

دانش به تنهایی کافی نیست، به کارگیری آن است که قدرت ایجاد می کند، پس شیوه بهره گیری از دانش در عرصه تحقق برنامه های توسعه به ویژه در حوزه کشاورزی تعیین کننده است.

اینجاست که آموزش و ترویج در ساختار کشاورزی کشور نقش راهبردی در افزایش تولید دارد، گرچه به تدریج اما ماندگار و در میدان عمل، تاثیر آموزش مبتنی بر دانش روز و ترویج آن با شاخصه هم افزایی، تکثیر و انتقال می یابد.

سال های بعد از پیروزی انقلاب که بحث خوداتکایی در تولید محصولات استراتژیک کشاورزی به سطوح بالای سیاست گذاری عمومی ارتقا یافت، برای اندیشمندان و دانشمندان کشور در عرصه کشاورزی همواره این پرسش مطرح بود که چگونه باید در جهت تحقق خوداتکایی گام برداشت و نقش دانش در این حوزه تا چه حد تعیین کننده است؟ در سایه این نگرش، موضوع استفاده از دانش روز، تحقیق، پژوهش و انتقال یافته ها و ترویج مستمر در میان کشاورزان در چارچوب سازمانی با عنوان «آموزش و ترویج کشاورزی» شکل گرفت و موقعیت خود را با حضور محققان برجسته و صاحب نام تثبیت کرد.

در این میان، «معاونت آموزش و ترویج کشاورزی» برای گسترش دانسته ها و دانش روز در عرصه های عملی، جایگاه ممتازی در این سازمان که به اختصار «تات» نامیده می شد به خود اختصاص داد.

برای ارائه بخشی از آنچه در این معاونت طی سال 1399 انجام گرفته و تاثیرات آن بر بهره وری، گفتگویی با دکتر علی اکبر مویدی معاون آموزش و ترویج سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی انجام داده ایم که حاوی نکات ارزنده ای از ساختار فعالیت های انجام شده، نقشه راه و مفاهیم ماندگاری است که می تواند برای آیندگان الگو و درس آموز باشد.

هر چند در این مصاحبه کوتاه امکان ارائه تمامی جداول، آمار و ارقام و عناوین فعالیت های مقدور نبود، اما مشروح عملکرد سال 1399 که با راهنمایی مدیر روابط عمومی و همکاران این معاونت تهیه و تدوین شده است را، به عنوان سندی مطبوعاتی برای تمامی علاقمندان از جمله اساتید دانشگاه ها، دانشجویان و محققان و پژوهشگران اقتصاد کشاورزی،(اینجا کلیک کنید) بارگذاری کرده ایم که برای همگان قابل دسترس باشد.

سردبیر

آموزش و ترویج یکی از حلقه های بنیادین زنجیره ارزش تولیدات

بخش کشاورزی یکی از ارکان اصلی اقتصاد کشور بوده و مهم ترین ماموریت آن تامین امنیت غذایی است. این بخش علیرغم دستیابی به توفیقات فراوان بخصوص در سال های بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، در مسیر فعالیت های خود با چالش های بزرگی در زمینه های پایداری، بهره وری و اقتصادی بودن مواجه است که عبور از آنها مستلزم حرکت از کشاورزی سنتی و معیشتی به کشاورزی دانش بنیان و بازار محور می باشد.

دکتر مؤیدی معاون آموزش و ترویج سازمان تحقیقات آموزش و ترویج، در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار ما خاطر نشان ساخت: در زنجیره ارزش تولیدات کشاورزی، علاوه بر تولیدکنندگان و بهره برداران، عناصر دیگری وجود دارند که باید تمامی حلقه های این زنجیره مدنظر قرار گیرد. ایشان یادآور شد: از جمله حلقه های این زنجیره می توان به نظام های تحقیق، آموزش، ترویج، تامین کنندگان نهاده ها، فراوری کنندگان مواد غذایی، توزیع کنندگان و خرده فروشی ها، مصرف کنندگان، و شرکت های خدمات بازرگانی اشاره کرد.

دکتر مؤیدی گفت: همچنین بورس محصولات کشاورزی، صادرات و واردات، رسانه ها، بانک ها و تأمین کنندگان مالی، صندوق های توسعه سرمایه گذاری، شرکت های خدمات بیمه ای، شرکت های مشاوره ای فنی و مهندسی، انجمن های علمی، سازمان های کشاورزان، تشکل ها، NGOs و تشکل های صنفی نیز حضور دارند.

ایشان با اشاره به ایجاد ساختار یک کشاورزی پایدار اقتصادی با بازدهی مناسب و دارای توان رقابت در صحنه جهانی یادآور شد: تحقق یک نظام کشاورزی دانش بنیان، نوآور و بازار محور، مستلزم توانمندسازی، تسهیل گری، نهادسازی، شبکه سازی، هماهنگ سازی فعالیت ها و اقدامات و رفع تعارضات میان آنها است.

دکتر مؤیدی تاکید کرد: آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی، یکی از اجزای اصلی و بنیادین زنجیره ارزش تولیدات کشاورزی به شمار می رود.

ایشان به مصادیق مختلف آموزش و ترویج کشاورزی اشاره کرد و گفت: این مفهوم و ساختار شامل مجموعه ای از رهیافت ها، الگوها، روش ها، فرایندها و اقدامات مداخله گرانه ارتباطاتی برنامه ریزی شده و نظام مند است.

وی همچنین عناصر توانمندسازی این ساختار را برشمرد و خاطرنشان ساخت: این نظام مندی برای توانمندسازی منابع انسانی (مدیران، کارشناسان، محققان، مروجان، تولید کنندگان و بهره برداران شاغل در بخش کشاورزی)، توسعه، انتقال و تسهیل پذیرش دانش و فناوری های نوین توسط تولیدکنندگان و بهره برداران، تسهیل گری و شبکه سازی ارتباطاتی در میان عناصر زنجیره ارزش محصولات کشاورزی است که در قالب نظام نوین ترویج کشاورزی، توسط عناصر سازماندهی شده در شبکه عاملین ترویج کشاورزی (مدیران، کارشناسان، محققان، مروجان، مددکاران ترویجی و تسهیل گران زن روستایی) در سطوح ملی، استانی، شهرستانی و محلی عملیاتی می گردد.

مرجع سیاست گذاری راهبردی و برنامه ریزی

دکتر مؤیدی در مورد شرح وظایف معاونت آموزش و ترویج گفت: معاونت آموزش و ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به عنوان مرجع اصلی سیاست گذاری، راهبری، برنامه ریزی، هدایت، نظارت و ارزیابی فعالیت های آموزشی و ترویجی در بخش کشاورزی کشور در طی سالیان متمادی حضور خود و به ویژه در سال های اخیر تلاش نموده است با بازتعریف مستمر در نقش ها، اولویت ها، راهبردها و پروژه های خود یک نظام ترویج کشاورزی منعطف، تقاضا محور، مشارکت جو، دانش بنیان و نوآور، مسئولیت پذیر و پاسخگو را برای استقرار کشاورزی دانش بنیان، نوآور و بازار محور بر اساس سیاست ها و اولویت های بخش کشاورزی در کشور ایجاد نماید.

ضرورت عملکرد چابک، سریع، موثر و کارآمد

معاونت آموزش و ترویج، به تحولات سریع و تغییرات مستمر در تولید اطلاعات در صحنه جهانی اشاره کرد و یادآور شد: تنوع نظام های بهره برداری، وسعت دامنه فعالیت ها در بخش کشاورزی، تغییرات مستمر و شگرف در تولید اطلاعات، علوم و فناوری های نوین مرتبط با این حوزه، پیچیدگی نقش ها و افزایش روز افزون تعداد بازیگران فعال در زنجیره ارزش محصولات کشاورزی ما را موظف می سازد که چابک، سریع، کارآمد و موثر عمل نماییم.

دکتر مؤیدی متواضعانه به خبرنگار ما گفت: به رغم مساعی مسئولانه تمامی همکاران، معترف هستیم که علیرغم دقت فراوان، راهبردها، برنامه ها، فعالیت ها و اقدامات مان خارج از اشکال نبوده و نیازمند بازنگری و اصلاح مداوم است. بدین لحاظ از تمامی عزیزان فرهیخته تقاضا می کنیم نظرات، انتقادات و پیشنهادات سازنده خود را برای رفع نقائص احتمالی و اجرای برنامه های موثر و ارزشمندتر در آینده گوشزد فرمایند.

ارتقاء بهره وری در کشاورزی و نقش آموزش و ترویج

دکتر مؤیدی در فراز دیگری از گفتگوی اختصاصی خود با خبرنگار کشاورزی آینده جهان (کاج پرس) یادآور شد: توسعه منابع انسانی از مؤلفه های کلیدی برای توسعه کشورها و به تبع آن توسعه کشاورزی آنهاست. بی تردید منابع انسانی از عوامل اصلی در مدیریت منابع تولید، سرمایه و منابع طبیعی است و بدین جهت است که نیروی انسانی با کیفیت در کنار عوامل فناوری های نوین و تحولات نهادی و سازمان به عنوان مهم ترین مولفه ها در توسعه کشاورزی معرفی شده اند.

در ادامه این گفتگو ایشان یادآور شد: آموزش و ترویج کشاورزی متولی توسعه منابع انسانی در برنامه های توسعه کشاورزی کشورها هستند. از آنجا که منابع پایه تولید در اختیار بهره وری و کاهش ضایعات در بخش کشاورزی منوط به افزایش دانش و مهارت آنان است، بنابراین توانمندسازی بهره برداران، اولویت اساسی ترویج است. این بخش، تمامی مساعی خود را در این حوزه به کار می گیرد اما فعالیت های ترویجی باید مبتنی بر مدل های علمی و تخصص برای انتقال دانش فنی و یافته های تحقیقاتی به بهره برداران باشد.

وی همچنین تاکید کرد: از دیگر وظایف کلیدی ترویج، مدیریت شبکه انتقال دانش، نوآوری ها و فناوری ها است.

دکتر مویدی گفت: معاونت آموزش و ترویج کشاورزی به عنوان متولی توسعه منابع انسانی شاغل در بخش کشاورزی، در تعامل با سایر کنش گران اثر گذار در نظام دانش و نوآوری، از طریق سیاست گذاری، راهبری، برنامه ریزی، هدایت، نظارت و ارزشیابی فعالیت های آموزشی- ترویجی، عهده دار ارتقای سرمایه های انسانی و اجتماعی بخش کشاورزی، روستایی و عشایری است.

توانمندسازی بهره برداران

دکتر مؤیدی خاطر نشان ساخت: تمامی تلاش ها در نهایت برای توانمندسازی بهره وران، افزایش کمی و کیفی تولید و کمک به تحقق شعار خوداتکایی و امنیت غذایی با نگرش به نیازهای بازار است. لذا این معاونت با برنامه ریزی برای ارتقای دانش، تغییر بینش و توانمندسازی بهره برداران و ذینفعان، بستر لازم برای توسعه پایدار کشاورزی و روستایی را فراهم می آورد.

همانگونه که فوقا اشاره شد، برای مطالعه مشروح عملکرد سال 1399 این معاونت، کلیک کنید:

با کلیک روی تصاویر زیر, به شبکه های اجتماعی کاج پرس بپیوندید:                                                                                 

        

 

 

 

 

 

 

  

 

 

33561927783576807403

  

تمامی حقوق مادی معنوی سایت محفوظ است .